Category: Ilaçe për zemrën / Rukja

Allahu i dhuroi robërve të Tij shumë begati, e ndër begatitë më madhështore, është begatia e udhëzimit në këtë fe! Me meritat e Tij u udhëzuan të udhëzuarit, dhe me drejtësinë e Tij devijuan të devijuarit. Allahu thotë: “Disa Ai i ka udhëzuar në rrugë të drejtë, kurse disa të tjerë e kanë merituar humbjen”. (El-A’raf: 30)

Udhëzimi është dhuratë nga Bujari, dhe nuk i dhurohet çdokujt! Ky udhëzim, nuk realizohet me shpresa dhe me dëshira. Ka mundësi të mos arrish deri në udhëzim edhe me prezencën e sebepeve: “përkundrazi, Allahu ju ka dhuruar mirësi dhe ju ka udhëzuar në besim”. (El-Huxhurat: 17)

S’ka shpëtim nga ndëshkimi, dhe s’ka mundësi të arrihet deri tek lumturia, vetëm se nëpërmjet udhëzimit. Udhëzimi është begatia më madhështore e Allahut, dhe për këtë arsye robi detyrohet të jetë falënderues. Allahu i Madhëruar thotë: “Përmendni Atë që ju ka udhëzuar në rrugën e drejtë, sepse ju më parë ishit të humbur!”. (El-Bekare: 198)

Të kërkuarit e përqendrimit në të, është nga lutjet më të veçanta të njerëzve të mirë: “(Ata thonë:) “O Zoti ynë! Mos lejo që zemrat tona të shmangen (nga e vërteta), pasi na ke udhëzuar në rrugën e drejtë, dhe jepna mëshirë prej Teje; vërtet, Ti je Dhuruesi i Madh!”. (Ali Imran: 8)

S’ka rrugë e cila të çon në Xhenet, përveç se rrugës së udhëzimit: “dhe ata do të thonë: “Qoftë lavdëruar Allahu që na udhëzoi në këtë. Ne nuk do të ishim udhëzuar, sikur të mos na udhëzonte Allahu”. (El-A’raf: 43)

Koka e lutjeve dhe më e mira ndër to, është lutja për udhëzim. Ajo lutje e përfshin përmirësimin e robit në fe, në dynja dhe në ahiret. Për këtë arsye, muslimani u urdhërua ta lute Zotin e vet në çdo namaz, që t’i dhurojë udhëzim!

Ibën Tejmije, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Duaja më e dobishme dhe më madhështore dhe më gjykuese, është duaja e sures Fatiha: “Udhëzona në rrugën e drejtë!”. (El-Fatiha 6); ngase robi për udhëzimin është më nevojtar, se sa për ushqimin dhe pijen”.

I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, i urdhëronte shokët e tij të luten për udhëzim. Aliu, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, i ka thënë: “Thuaj, o Zot, më udhëzo dhe më drejto”.

Muaviju, Allahu qoftë i kënaqur me të, e përcjell se atij i kishte pas thënë: “O Zot! Bëje atë të udhëzuar dhe udhëzo me të”.

Nga lutjet e të Dërguarit të Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ishte: “O Zot! Më udhëzo dhe më lehtëso udhëzimin mua”.

Për hir të vlerës së madhe të udhëzimit, asnjë popullit s’i ka munguar udhërrëfyes, as paralajmërues dhe as thirrës në të. Allahu thotë: “Në të vërtetë, ti je vetëm paralajmërues. E, për çdo popull ka udhërrëfyes”. (Er-Ra’d: 7)

Hapja e zemrave të njerëzve është në dorën e Allahut, dhe krijesat nuk posedojnë asgjë, përveç se marrjes së sebepeve: “Thuaju: “Të Allahut janë Lindja dhe Perëndimi. Ai udhëzon kë të dojë në rrugën e drejtë”. (El-Bekare: 142); “Vërtet, ti (Muhamed) nuk mund të udhëzosh kë të duash, por është Allahu Ai që udhëzon kë të dëshirojë”. (El-Kasas: 56)

Shoku i mirë dhe fetar është përkrahja më e mirë për udhëzim. Ai të rikujton kur harron, të ndihmon kur neglizhon, nga ai nuk dëgjon vetëm se fjalë të bukura dhe nuk sheh vetëm se vepër të mirë. Shoqëria e mirë, është adhurim që e përcjellë kënaqësi dhe shoqëri dhe të shtohet imani dhe sjellja. Realiteti i saj, është se ajo, është një trup me shumë zemra. I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ka thënë: “Besimtarët janë si një njeri”.

Shoku ka ndikim në fenë, sjelljen dhe moralin e atij që e shoqëron. Njeriu njihet sipas shoqërisë së tij. I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ka thënë: “Njeriu është në fenë e shokut të tij, le të shikojë secili prej jush se këndë po e shoqëron”.

Shoku i keq të thërret në largim nga adhurimi dhe t’i zbukuron të ligat, është afër teje në rehati, kurse larg teje në vështirësi. Dëmi i tij është i llojllojshëm dhe vjen në forma të ndryshme. Islami paralajmëroi nga shoqërimi i tyre dhe ulja me ta. Shoku i keq dhe shoqërimi i tij, janë humbje në dynja dhe pendim në ahiret. Allahu thotë: “Atë Ditë keqbërësi do të hajë gishtat e duarve të veta, duke thënë: “Ah, sikur ta kisha marrë rrugën (e drejtë) me të Dërguarin! Ah, sikur të mos e kisha bërë filanin mik! Ai më ka larguar nga Këshilla (Kur’ani) që më kishte ardhur!” Në të vërtetë, djalli e braktis gjithmonë njeriun në çastin e nevojës”. (El-Furkan: 27-29)

Prezenca nëpër mexhliset e ulemave është nga sebepet e udhëzimit. Në diturinë e tyre dhe mësimin e tyre, ka shtim të imanit. Në fytyrat e tyre ka shenja të devotshmërisë. Ndeja me ta t’i rikujton të parët e këtij Umeti dhe ta rikujton ahiretin. Ndeja me ta jep shumë mirësi dhe begati, për këtë arsye, bëhu më i afërmi i tyre dhe shoqëroi ata. Mejmun ibën Mehran, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Përmirësimin e zemrës sime, e gjeta në ndejën me ulema!”.

Pastrimi i zemrës nga të ligat dhe ruajtja e saj nga çdo që e fëlliqur, nga dyshimet dhe epshet, është nga shkaqet e udhëzimit. Dyshimi kur hy në zemër, atëherë, ajo e bën të vështirë lidhjen e robit me Allahun.

Shikimi dhe dëgjimi i haramit dhe i gjërave të ndaluara nëpër media dhe jashtë tyre, e errëson zemrën nga mëkatet e shumta. Kush ballafaqohet me dyshime dhe epshe, e pastaj kërkon udhëzimin, e ka të vështirë ta gjejë atë. Në kohën kur zbriste shpallja dhe sahabët e shoqëronin të Dërguarin e Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ai, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, frikohej për ta nga fitnet dhe ua ndalonte t’i afrohej atyre.

Shpirti është lakmues nëse shkon pas lakmive dhe ndalet nëse e privon nga to. Prandaj, frenoje atë me frenat e urdhëresave dhe të ndalesave. Largoju nga shkaqet e fitneve dhe burimeve të saj, ngase afrimi i tyre është sprovë, nga e cila njeriu që bie në të, është shumë rëndë të shpëtojë.

Mbisundimi i epsheve është kurorë, mbrojtja nga dyshimet e ngrit shpirtin, mbrojtja e gjymtyrëve nga gjynahet është përqendrim për në udhëzim, me lejen e Allahut. Nënshtrimi ndaj epshit, dhe ndaj pasioneve dhe ndaj dëfrimeve, janë nga hyrjet e shejtanit. I lumtur është ai që garon pas të mirave dhe e pengon shpirtin nga ajo që i bën dëm, e nuk i bën dobi, dhe punon sipas porosisë së të Dërguarit të Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ku thotë: “Përfito nga çdo gjë që të bën dobi. Mbështetju Zotit dhe mos u trego asnjëherë i paaftë dhe dështak”.

Kalimi i kohës duke i respektuar prindërit, duke e vizituar farefisin dhe duke i ndihmuar muslimanëve, është adhurim.

Gjynahet, gjynahqarin e çojnë në shkatërrim. Adhurimi i tepërt është një nga faktorët e përqendrimit në fe dhe nga shkaqet e ruajtjes së Allahut të robit të Tij. I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, thotë: “Ruaje Allahun, Allahu do të ruajë ty!”.

Njerëzit më të mirë, ata ishin shëmbëlltyrë në adhurim. Allahu i Madhëruar për Ibrahimin, alejhi selam, thotë: “Me të vërtetë, Ibrahimi ka qenë prijës shembullor (me të gjitha virtytet e mira), i përulur para Allahut, me besim monoteist dhe nuk ka qenë nga idhujtarët”. (En-Nahl: 120)

Të parët e këtij Umeti e adhuronin Allahun tepër. Ibën Kethiri, Allahu e mëshiroftë, për ibën Kajimin, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Nuk njoh nga dijetarët e kohës sime, si ai në adhurime. E kishte një metodë të veten në namaz. Atë e zgjaste shumë, e zgjaste rukunë dhe sexhden, dhe nganjëherë e kritikonin shokët e tij për këtë, mirëpo, ai nuk kthehej nga metoda e të falurit të namazit të tij”.

Kur’ani është feneri i udhëzimit dhe i përmirësimit: “Në të vërtetë, ky Kur’an udhëzon drejt asaj që është më e mira dhe u jep lajmin e gëzuar besimtarëve, që bëjnë vepra të mira, se ata do të kenë shpërblim të madh”. (El-Isra: 9) Leximi i vazhdueshëm i tij është ruajtje, me lejen e Allahut, nga sherret e fitnet dhe mbrojtje nga dyshimet dhe epshet.

Vizita e varrezave për rikujtim dhe mësim, është një Sunet i bazuar për ta rikujtuar ahiretin, dhe të ndihmojë në përqendrim në çështjet e dynjasë, të largojë nga mëkatet dhe nga shpresat e gjata. I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, thotë: “Vizitoni varrezat, ngase vizita e tyre ta rikujton ahiretin”. Kush e rikujton vdekjen shpesh, do të përmirësohen gjendjet e tij.

Zemrat janë mes dy gishtave të Gjithëmëshirshmit, i rrotullon ato si të donë. S’ka gjë, më të dobishme dhe më të mirë, se sa duaja për të arritur deri te ajo që e do. Për këtë arsye, përulu para Zotit tënd, gjatë ditës dhe natës, që Ai të bën nga robërit e Tij të mirë.

Nëse e sheh se shumica e njerëzve në tokë janë gjynahqar, mos të të mashtrojë ky fakt e të largohesh nga kjo fe. Tradita e Allahut në tokë, është që gjynahqarët të jenë më shumë se ata që e adhurojnë Allahun. Allahu i Madhëruar thotë: “Në të vërtetë, shumë njerëz janë të pabindur”. (El-Maide: 49)

Ti shiko të vërtetën e jo numrin. Allahu e përshkroi Ibrahimin, alejhi selam, se është umet edhe pse ishte një, i vetëm: “Me të vërtetë, Ibrahimi ka qenë prijës shembullor (me të gjitha virtytet e mira), i përulur para Allahut”. (En-Nahl: 120)

Fudajl ibën Ijadi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Mos u largo nga e vërteta për shkak numrit të vogël që e pasojnë dhe mos e paso të kotën për shkak të shumicës që pas i shkojnë”.

Begatia e Allahut mbi ty, me përmirësim dhe udhëzim, duke e ditur se shumica e njerëzve janë në devijim, të shtojë në vetvete udhëzimin dhe të nxit në thirrjen e të tjerëve në rrugë të drejtë.

Tradita e Allahut në këtë jetë është të sprovohet ai që kapet për këtë fe, me qëllim që të përforcohet i sinqerti në fe. Allahu thotë: “Ne i kemi sprovuar ata që kanë qenë para tyre, në mënyrë që, Allahu të dallojë ata, që thonë të vërtetën dhe, ata që gënjejnë”. (El-Ankebut: 3)

Jobesimtarët talleshin me pejgamberët e Allahut. Allahu tha: “Me të vërtetë, janë përqeshur shumë të dërguar para teje, por ata që përqeshnin i përfshiu ajo me të cilën ata talleshin”. (El-En’am: 10) Çdo i dërguar që dërgohej, akuzohej me magji dhe me çmenduri: “Kështu, sa herë që një i dërguar vinte te popujt para tyre (mekasve), ata thoshin: “Është magjistar” ose “Është i çmendur!”. (Edh-Dharijat: 52) Shokët e të Dërguarit të Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, përqesheshin nga hipokritët: “duke ia shkelur syrin njëri-tjetrit, sa herë që ata kalonin pranë tyre”. (El-Mutafifin: 30)

Ai që tallet me përqendrimin tënd, ta rrit vlerën dhe t’i shton meritat. U gjuajtën me akuza të ndryshme dhe me shpifje njerëzit më të mirë. Kjo është përgëzim i sinqertë i përqendrimit në fe. Mos u pikëllo, ngase ajo që e nxit përqeshësin është pasimi i epshit dhe injoranca: “Kështu, ata i mohuan ato padrejtësisht dhe me mendjemadhësi”. (En-Neml: 14)

Përqeshësi në thellësi të shpirtit shpreson udhëzim, por atë nuk e posedon. Allahu thotë: “Do të vijë dita (e Kiametit), kur mohuesit do të dëshirojnë që të ishin muslimanë”. (El-Hixhr: 2)

Nëse tallen me ty, rikujtoje talljen që iu bë të dërguarve dhe sabrin e tyre dhe mos i shkatërro veprat e tua me zemërim apo hidhërim, kapu për faljen dhe mëshirën dhe neglizhoi ata që tallen me ty. Allahu thotë: “Prandaj, ti bëhu i durueshëm (o Muhamed), ashtu siç kanë duruar me këmbëngulje të dërguarit e vendosur”. (El-Ahkaf: 35)

I suksesshëm është ai që e kërkon dritën e udhëzimit dhe mëkatarin e thërret në pendim dhe i hap krahët e tij për atë që është sprovuar me gjynahe, duke e thirr me urtësi, butësi dhe dituri.

Krijesat më të lumtura në të dyja botët janë ata të udhëzuarit. Atyre u jepet furnizimi, lumturia, ndihmohen nga ana e Allahut në adhurime dhe nuk mund t’i godet asnjë sherr në dynja dhe ahiret.

Ai që kapet për dritën e udhëzimit, Allahu ia shton dritën edhe më tepër: “Allahu ua shton udhëzimin atyre, që janë në rrugë të drejtë”. (Merjem: 76)

Dr. Abdulmuhsin El Kasim    

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

1. Namazi farz (i detyruar).
2. Agjërimi vullnetar dhe agjërimi në ditën e Arafatit.

3.Dhënia e sadakasë.

4. Tehlili – shqiptimi i fjalës la ilahe il-lallah (nuk i takon askujt adhurimi me të drejtë, përveç Allahut).
5. Tesbihi – shqiptimi i fjalës subhanallah (i Lartësuar qoftë Allahu).
6. Tehmidi – shqiptimi i fjalës elhamdulilah (Falënderimi i takon Allahut).
7. Tekbiri – shqiptimi i fjalës Allahu ekber (Allahu është më i Madhi).
8. Shqiptimi i fjalës “la haule ue la kuvete il-la bilah” (nuk ka ndryshim e as forcë pa lejen dhe ndihmën e Allahut).
9. Përsëritja e fjalëve të myezinit gjatë thirrjes së ezanit.
10. Istigfari (kërkimfalja).
11. Duaja.
12. Dërgimi i salavateve për Muhamedin, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të.
13. Leximi i Kuranit.
14. Meditimi dhe përsiatja e Kuranit.
15. Nxënia përmendsh e Kuranit.
16. Mësimi i Kuranit së bashku me dikë tjetër.
17. Leximi i komentit të Kuranit.
18. Të mësuarit e Kuranit të tjerëve, e në veçanti fëmijëve suren El-Fatiha.
19. Pendimi dhe kthimi kah Allahu.
20. Respektimi i prindërve.
21. Respektimi i lidhjeve farefisnore.
22. Mbajtja e lidhjeve me shokët e prindërve.
23. Fisnikërimi i mysafirit.
24. Përcjellja e mysafirit.
25. Sjellja e mirë me fqinjët.
26. Përhapja e selamit.
27. Dhënia ushqim.
28. Fjala e mirë.
29. Falja e namazit të natës.
30. Falja e suneteve revatib (të rregullta që falen para dhe pas farzit).
31. Falja e namazit të Duhasë.
32. Shqiptimi i dhikrit të mëngjesit dhe të mbrëmjes.
33. Shqiptimi i dhikrit, që thuhet nëpër situata dhe gjendje të ndryshme.
34. Fjetja me abdes.
35. Guslli i xhumasë.
36. Parfumosja për xhuma.
37. Nisja më herët për në xhami për namazin e xhumasë.
38. Afrimi afër imamit.
39. Plotësimi i vendeve të zbrazëta.
40. Plotësimi dhe rregullimi i safave.
41. Buzëqeshja.
42. Meditimi në shenjat e Allahut në kozmos.
43. Përballimi i dhembjeve që t’i shkaktojnë myslimanët dhe durimi me ta.
44. Sjellja e mirë me njerëzit.
45. Butësia dhe mosngutja.
46. Fytyrëqeshja.
47. Përmbajtja e zemërimit dhe e hidhërimit.
48. Realizimi i premtimit.
49. Falja e namazit të pendimit (teubes).^[1]
50. Falja e dy rekateve pas marrjes së abdesit.
51. Këshilla dhe udhëzime.
52. Mësimi i të paditurit.
53. Thirrja në të mirë.
54. Ndalimi nga e keqja.
55. Ndihma dhe mbështetja e atij që i është bërë padrejtësi.
56. Ulja e shikimit.
57. Vizita e vëllezërve myslimanë për hir të Allahut.
58. Prezentimi në xhenaze (falja e namazit të të vdekurit dhe përcjellja e xhenazes).
59. Ngushëllimi i familjes së të vdekurit.
60. Vizita e të sëmurëve.
61. Përgjigjja e ftesës së ftuesit.
62. Ngushëllimi i të pikëlluarit.
63. Pritja e namazit pas namazit.
64. Prezentimi në mexhliset e dijes nëpër xhamia.
65. Respektimi i dijetarëve.
66. Kundërshtimi i dyshimeve.
67. Përhapja e sunetit të Profetit, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të.
68. Dhënia e dhuratave.
69. Përshëndetja e myslimanit për dore, duke kërkuar me të Fytyrën e Allahut.
70. Respektimi i të moshuarve.
71. Larja e borxhit.
72. Dhënia borxh nevojtarit.
73. Shtyrja e afatit të kthimit të borxhit atij, që ka vështirësi ta kthejë.
74. Falja e borxhit ose lehtësimi i tij.
75. Nxitimi në larjen e borxhit të atyre që nuk kanë mundësi t’i kthejnë borxhet si dhe larja e faturave të nevojtarëve.
76. Ndërmjetësimi i drejtë dhe i mirë.
77. Lehtësimi duke ia kthyer mallin e blerë atij, që e blen një mall dhe më pas dëshiron ta kthejë.
78. Largimi i pengesave në rrugë.
79. Toleranca në shitje dhe në blerje.
80. Mbulimi i të metave të myslimanëve.
81. Përkujdesja për jetimin.
82. Përkujdesja për gratë e veja.
83. Ndërtimi i xhamive.
84. Udhëzimi për në hair dhe mirësi.
85. Botimi i librave.
86. Përhapja e dijes së dobishme nëpër rrjetet sociale dhe internet.
87. Mësimi i tjetrit dhe dëgjimi i këshillave.
88. Dhurimi i kafshës për të varfrin, që ta therë për kurban.
89. Ndihma dhe lehtësimi i tjetrit për t’u martuar.
90. Paqësimi në mes dy të armiqësuarve.
91. Shoqërimi i njerëzve të mirë.
92. Lënia e vakëfit.
93. Kryerja e haxhit të pranuar.
94. Dashuria për hir të Allahut.
95. Falja.
96. T’i ndihmosh një zanatliu ose t’ia mësosh një zanat një të padituri (i paditur e ka për qëllim atë që nuk ka asnjë zanat, që nga ai zanat të përfitojë), ta ushtrosh pa të holla ose t’ia mësosh punën.
97. Futja e gëzimit në shpirtin e tjetrit.
98. Dhënia ushqim të varfërve dhe të ngratëve.
99. Fërkimi i kokës së jetimit.
100. Përkujdesja për abdesin.
101. Kujdesi për vajzat dhe motrat.
102. Shpenzimi për gruan dhe fëmijët.
103. Respektimi i burrit dhe nderimi i tij.
104. Përkujdesja për shtëpinë (nga gruaja).
105. Pastrimi i xhamive.
106. T’u japësh ujë njerëzve.
107. Mirënjohja dhe falënderimi i tjetrit për bamirësinë e bërë ndaj teje.
108. Shpërblimi i atij, që të ka bërë mirë dhe lutja për të.
109. Të qarët nga frika e Allahut.
110. Të kërkosh nga Allahu, që të biesh dëshmor.
111. Ulja bashkërisht për të ngrënë.
112. Veshja e rrobave me ngjyrë të bardhë.
113. Ngjyrosja e flokëve të thinjura (përveç ngjyrës së zezë, e cila nuk lejohet).
114. Mbjellja e një peme me nijet të mirë.
115. Kryerja e nevojave të myslimanëve.
116. Kërkimfalja për myslimanët dhe myslimanet.
117. Ruajtja e nderit të gruas.
118. Llogaritja në shpërblimin e Allahut për bërjen e rukjes.
119. Larja e xhenazes dhe qefinosja e saj, duke llogaritur në shpërblimin e Allahut.
120. Përshpejtimi i iftarit.
121. Vonimi i syfyrit.
122. Përgëzimi i myslimanit për ndonjë begati.
123. Të shkruarit e vasietit (testamentit) me të drejtë.
124. Veshmbathja e myslimanit.
125. Mbathja e këpucëve duke filluar me këmbën e djathtë.
126. Zbathja e këpucëve duke filluar me këmbën e majtë.
127. Pirja e ujit ulur.
128. Rikujtimi i shehadetit (fjalës la ilahe il-lallah) atij që është në prag të vdekjes.
129. Fillimi i çdo pune të hairit me emrin e Allahut (me Bismilah).
130. Përkujdesja për ta përdorur misvakun.
131. T’ia kthesh borxhin atij, që ia ke pasur borxh dhe ta shpërblesh për bamirësinë ndaj teje.^[2]
132. Falja e namazit të istihares.
133. Sexhdeja e falënderimit.
134. Ndryshimi i betimit për ndonjë dobi sheriatike, duke e shpaguar atë.
135. Të ndihmuarit e familjes në shtëpi.
136. Ecja për në xhami.
137. Marrja e sutres për namaz.
138. Zbukurimi i zërit gjatë leximit të Kuranit.
139. Kërkimi i lejes për të hyrë brenda.
140. Vendosja e dorës mbi gojë kur ndonjërit i hapet goja.
141. Të ushqyerit e kafshëve për kurban dhe trashja e tyre.
142. Qëndrimi në xhami pas faljes së namazit të sabahut e deri në lindjen e diellit.
143. Dërgimi i kafshës për kurban në Meke, për atë që nuk shkon në haxh.
144. Urdhërimi i familjes dhe i fëmijëve për ta falur namazin.
145. Falja e dy rekateve, kur të hysh në shtëpi dhe dy rekate para se të dalësh nga shtëpia.
146. Fërkimi i fytyrës me dorë, kur të ngrihemi nga gjumi për namaz nate dhe leximi i ajeteve të fundit të sures Ali Imran.
147. Plotësimi i abdesit.
148. Thënia e fjalës “Jerhamukallah” (Allahu të mëshiroftë), kur tjetri teshtin dhe thotë “Elhamdulilah” (Falënderimi i takon Allahut).
149. Udhëzimi i nevojtarit duke ia treguar mënyrën se si të arrijë deri tek ajo që e kërkon.
150. Shqiptimi i fjalës: “SubhaneMelikil-Kuddus” (I Lartësuar qoftë Allahu, Sunduesi, i Shenjti dhe i Pastri nga çdo e metë); tri herë pas namazit të vitrit (pasi të jepet selam).
151. Bërja e gjumit me abdes.
152. Shoqërimi i të vetmuarit.
153. Strehimi i të huajit.
154. Parfumosja e xhamive.
155. Përkujdesja për familjen e haxhiut, derisa të jetë në haxhillëk, si dhe përkujdesja për familjarët e të burgosurve dhe të ngjashmit me ta.
156. Shpërndarja dhe radhitja e Mus’hafave nëpër xhami.
157. Përhapja e dijes nëpër faqe interneti, kanale televizive, satelitore dhe radio.
158. Mbajtja e mësimeve, e ligjëratave dhe e seminareve shkencore.
159. Falja e namazit të Kurban Bajramit.
160. Huazimi i rrobave, arit për zbukurim, enëve, mjeteve elektronike dhe çdo gjëje të dobishme.
161. Formimi dhe ngritja e shoqatave dhe e organizatave bamirëse.
162. Marrja përsipër e harxhimeve të haxhiut.
163. Shpenzimi për kërkuesit e dijes dhe përkujdesja për ta.
164. Përgatitja e librave dhe e programeve për fëmijët e myslimanëve.
165. Përcjellja e dijes me amanet: “Allahu ia ndriçoftë fytyrën atij që e dëgjon thënien time, e kupton atë, e mëson përmendsh dhe ua përcjell të tjerëve.”^[3]
166. Mbrojta e nderit të myslimanëve.
167. Dëgjimi i Kuranit.
168. Dhënia e shpërblimeve dhe nxitja e njerëzve për marrje të dijes dhe mirësi.
169. Butësia dhe sjellja e mirë me fëmijët.
170. Rikujtimi i të tjerëve në lidhje me afrimin e rasteve apo kohëve të hairit.
171. Ruajtja e amaneteve dhe kthimi i tyre.
172. Kurimi i të sëmurëve duke llogaritur në shpërblimin e Allahut.
173. Bamirësia ndaj kafshëve dhe zogjve.

Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve!

Dr. Muhamed Salih el-Munexhid

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

(Pjesë nga libri Sezonet e adhurimit)

[1]Namazi i pendimit është i ligjshëm dhe ka ardhur në sunet. Ebu Bekër Es-Sidiku, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell se Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, tha: “Nuk ka rob që bën mëkat, dhe më pas merr abdes si është më mirë dhe i fal dy rekate dhe kërkon falje nga Allahu, vetëm se Allahu t’ia fal atij. Më pas e lexoi ajetin: “Për ata që, kur bëjnë vepra të turpshme ose i bëjnë dëm vetes, e kujtojnë Allahun, i kërkojnë falje për gjynahet e tyre – e kush i fal gjynahet përveç Allahut? – dhe nuk ngulmojnë me vetëdije në gabimet që kanë bërë.” (Ali Imran: 153)”. Hadithin e shënon Ebu Davudi (1521), shejh Albani e vlerësoi të saktë në Sahih Ebu Davud. Për më tepër shih: https://islamqa.info/ar/98030 (sh.p.)

[2]D.m.th. ia kthen borxhi dhe i jep diçka si dhuratë për bamirësinë ndaj teje, ndërsa, nëse ai që të jep borxh të kushtëzon që t’ia kthesh borxhin më tepër se sa t’i ka dhënë, kjo është kamatë dhe është e ndaluar, kurse nëse borxhliu nga vetja dëshiron ta shpërblejë pasi t’ia kthejë borxhin në shenjë mirënjohjeje dhe falënderimi për bamirësinë ndaj tij, kjo lejohet. (sh.p).

[3]Hadith, të cilin e përcjell Abdullah ibën Mesudi, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, dhe e shënojnë imam Tirmidhiu, Ibën Maxhe, Ahmedi, Ibën Hibani dhe të tjerët. (sh.p).

Allahu, azze ue xhel, thotë: “O ti i mbuluar (o Muhamed)! Çohu (të falesh) gjithë natën, përveç një pjese të saj, që është gjysma ose diçka më pak a diçka më shumë se ajo dhe lexoje Kur’anin ngadalë dhe qartë, sepse Ne do të të dërgojmë vërtet një fjalë me peshë të rëndë”. (El-Muzemil: 1-5)

Ky mesazh iu dedikua të Dërguarit të Allahut, alejhi salatu ue selam, që ta përgatit veten për një fjalë madhështore dhe porosi të rëndë dhe përgatitja e tij të fillojë prej medresesë së natës e cila i hap zemrat, i forcon lidhjet me Allahun dhe ndriçon me dritë.

Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, ishte më i dituri prej njerëzve për Allahun, më i devotshmi, vetmohej dhe e përmendte shumë Zotin e tij, çdo herë që i jepej mundësia e adhuronte Krijuesin e tij, kur afrohej nata i drejtohej të adhuruarit të tij, me lutje e dua, duke iu përulur Atij në këmbë, ulur e në sexhde, derisa afrohej agimi e ai nuk ndjente aspak lodhje prej qëndrimit të gjatë në këmbë. Si të ndjen lodhje kur vetmohej me Allahun, me Sundimtarin e botëve dhe qiejve, Atij i drejtohej për nevojat e veta, ndjente kënaqësi në adhurimin e Tij, dhe Atij i drejtohej me zemrën dhe trupin e tij: “Ata ngrihen nga shtrati, i luten Zotit të tyre me frikë e shpresë dhe japin nga ajo që iu kemi dhënë Ne. Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër), si shpërblim për punët e mira që kanë bërë”. (Es-Sexhde: 16-17)

Hasan el Basriut, Allahu e mëshiroftë, iu parashtrua një pyetje se pse njerëzit që falen natën janë me fytyrë më të mirë? U përgjigj: “Për shkak se ata u vetmuan me Allahun dhe Ai zbriti mbi ta dritën e Tij dhe i stolisi me të”.

O robër të Allahut, namazi i natës është adhurim që e lidh zemrën e njeriut për Allahun, e bën zemrën të fortë që t’i përballojë sprovat kalimtare të jetës, të mund nefsin në çastet kur zërat nuk dëgjohen, kur sytë flenë dhe kur ata që janë në gjumë rrotullohen nëpër shtretër. Kjo është arsyeja që namazi i natës është masë e synimit dhe vullnetit të sinqertë dhe virtyt i shpirtrave të mëdhenj. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Ata flinin pak natën, ndërsa në agim kërkonin falje (nga Allahu)”. (Edh-Dharijat: 17-18)

Sa të shumta janë dobitë që i merr robi i Allahut prej namazit të natës për ta edukuar veten dhe për ta përmirësuar gjendjen e tij. Prej fryteve më të rëndësishme që i jep ky namaz është kultivimi i sinqeritetit dhe realizimi i pasimit, duke e ndjekur të Dërguarin e Allahut, Muhamedin, alejhi salatu ue selam, i cili falte namaz nate deri sa ju ënjteshin këmbët e tij. Kush e përsiat Kur’anin kur njerëzit flenë do t’i vërejë mangësitë e tij dhe do të pendohet për ato mangësi, kush e përmend Allahun në vetmi dhe i mbushën sytë me lot do ta ringjall Allahu nën hijen e Arshit të Tij, ditë ku nuk ka hije përveç hijes së Tij dhe nuk ka falje e mëshirë përveç faljes dhe mëshirës së Tij.

O robër të Allahut, namazi i natës mbjell devotshmëri, dhikri i tij mbjell ëmbëlsi, ndërsa në zemër derdh kënaqësi, qetësi dhe dritë. Për këtë arsye një prej selefit thonte: “Banorët e natës (i ka për qëllim ata që falin namaz nate) ndjejnë më shumë kënaqësi në namazin e natës së tyre, se ata që janë dhënë pas dëfrimit në dëfrimin e tyre”.

Po ashtu, namazi i natës zemrës i dhuron butësi dhe dritë. Ata el Horasani, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Thuhet se namazi i natës është jetë për trupin, dritë në zemër, shkëlqim në sy dhe fuqi në gjymtyrë. Njeriu nëse ngrihet dhe fal namaz nate në mëngjes ngrihet i lumtur dhe atë lumturi e gjen në zemrën e tij, e nëse natën flenë dhe nuk falë namaz nate kur ngrihet në mëngjes ngrihet i pikëlluar e me zemër të thyer, sikurse të kishte humbur diçka dhe me të vërtetë ai i ka humbur gjërat që më shumti bëjnë dobi”.

Vëllai im musliman, Zoti yt çuditet prej atij që ngrihet për të falur namaz nate. Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, thotë: “Zoti ynë çuditet me dy persona: Njeriu që ngrihet prej shtratit dhe familjes e shkon në namaz. Atëherë Allahu thotë: “O ju melekët e Mi, shikojeni robin Tim si është ngritur për namaz dhe e ka lënë shtratin dhe familjen dhe ka ardhur në namaz nga dëshira dhe malli që ta fitojë atë që është tek Unë”.

Kush dëshiron nder e lartësim le ta fal namazin e natës vazhdimisht dhe mos ta lë atë, sepse Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, thoshte: “Dije se lartësimi i besimtarit arrihet me namazin e natës”.

Namazi i natës është praktikë e njerëzve të mirë, sebep që të afron kah Allahu, shkak për faljen e mëkateve, ndalimin e të keqes dhe largimin e sëmundjeve prej trupit ashtu siç e përmend edhe Pejgamberi, alejhi salatu ue selam: “Faleni namazin e natës, sepse ai është praktikë e njerëzve të mirë para jush, shkak që t’i afroheni Zotit tuaj dhe që t’ju falen mëkatet. Namazi i natës e ndalon të keqen dhe e largon sëmundjen prej trupit”.

Namazi i natës është shkak për ngritjen e gradave dhe derë e madhe prej dyerve të mirësisë. Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, i tha Muadh ibën Xhebelit: “A nuk dëshiron të drejtoj kah dyert e mirësisë? Agjërimi është mburojë (nga zjarri i Xhehenemit). Lëmosha e shuan mëkatin ashtu sikur e shuan uji zjarrin. Namazi i njeriut në fillimin e së fundit të natës është simboli i njerëzve të mirë.” Pastaj lexoi i Dërguari, alejhi salatu ue selam, ajetet e Kur’anit: “I heqin trupat e tyre prej dyshekëve, duke e lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga shpresa dhe nga ajo që Ne u kemi dhënë (pasuria) atyre, ata japin. Pra, për ata që kanë vepruar nuk di askush për atë kënaqësi (të zemrës e shpirtit) që u është caktuar atyre si shpërblim.” (Es-Sexhde: 16-17)

Muslimani kur largohet prej shtratit të tij në pjesën më të errët të natës dhe merr abdes me ujë të ftohët, pastaj qëndron para Allahut duke e thirrur e duke u lutur në namaz, atëherë Allahu atë e përmend, krenohet para melaqeve me të, e dëgjon pendimin dhe istigfarin e tij, e dëgjon lartësimin dhe madhështimin e Tij në kohë kur njerëzit e tjerë flenë, ndërsa Zoti i njerëzve dhe Krijuesi i tyre nuk fle dhe nuk është i shkujdesur, por thotë: “A ka prej atyre që kërkojnë pendim që t’ua fali atyre”.

Zoti ynë zbret në qiellin e dynjasë për çdo natë pasi të mbetet një e treta e fundit të natës dhe i përgjigjet thirrjes së thirrësit, ia plotëson nevojën nevojtarit dhe ia fal gjynahet mëkatarit. Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur me të, na përcjell se Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, ka thënë: “Zbret Allahu i Lartësuar në gjysmën e natës apo në një të tretën e fundit prej saj dhe thotë: “Unë jam Sundimtari. Kush më lutet që t’i përgjigjem? Kush kërkon prej Meje që t’ia jap? Kush kërkon falje që ta fal atë? Kështu derisa të hyjë sabahu apo të mbarojë namazi i sabahut”.

Xhabiri, Allahu qoftë i kënaqur me të, thotë se e kam dëgjuar Pejgamberin, alejhi salatu ue selam, duke thënë: “Vërtet gjatë natës ka një moment që nuk ia qëllon njeriu musliman duke iu lutur Allahut nga të mirat e kësaj bote dhe botës tjetër vetëm se Allahu i përgjigjet dhe kjo për çdo natë”.

Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, kur e përmendi Xhenetin tha: “Në Xhenet ka dhoma ku pjesa e jashtme e saj shihet prej brenda dhe pjesa e brendshme e saj shihet prej jashtë.” Ebu Musa el Esharij, Allahu qoftë i kënaqur me të, i tha për cilin janë përgatitur ato, o i Dërguar i Allahut? Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, i tha: “Allahu i ka përgatitur ato për atë që ndan ushqim, flet fjalë të buta, agjëron ditën dhe falet natën kur të tjerët janë në gjumë”.

Një njeri i kishte thënë Hasan el Basriut: “O Ebu Seid! Unë bie të fle shëndosh e mirë dhe dëshiroj të fali namazin e natës dhe të përgatitem për abdes, atëherë çfarë kam që nuk po mund të falem?” Ai iu përgjigj: “Të kanë lidhur mëkatet e tua!”

Fudajl ibën Ijadi ka thënë: “Nëse nuk mundesh të falesh natën dhe të agjërosh ditën, dije se je penguar dhe ke lakuar prej rrugës. Pra, të kanë larguar prej rrugës mëkatet tua”.

Nëse nuk mundesh që t’ia japish hakun namazit të natës, atëherë bëhu siç thoshin disa prej selefit: “Nëse nuk mundësh të falësh namaz nate atëherë mos i bën mëkat Zotit tënd gjatë ditës”.

Sehl ibën Sad, Allahu qoftë i kënaqur me të, tregon se një ditë i erdhi Xhibrili, alejhi selam, Pejgamberit, alejhi salatu ue selam, dhe i tha: “O Muhamed, jeto sa të duash se një ditë do vdesësh, duaj kë të duash se një ditë do ndahesh prej tij, puno çfarë të duash se një ditë do shpërblehesh për atë çfarë ke bërë, dhe dije se lartësimi i besimtarit arrihet me namazin e natës dhe krenaria e tij është duke mos pasur nevojë për njerëzit”.

E lus Allahun të na bëj dobi mua dhe juve me udhëzimin e Kur’anit dhe Sunetit të Dërguarit të Tij, alejhi salatu ue selam. Kjo ishte ajo çka dëshiroja ta them. Kërkoj falje tek Allahu për mua dhe ju dhe për të gjithë muslimanët prej çdo mëkati. Kërkoni falje prej Tij se me të vërtetë Ai është Gjithëfalësi dhe Mëshirëploti.

Shejh Dr. Abdulbarij Thubejti

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

Njeriu në këtë botë shumë lakmon që t’i shtohet në kohë, në jetë, në pasuri, në fëmijë dhe në të gjitha gjërat e dashura të tij, të cilat ai i mendon se janë shkak i lumturisë së tij në dynja. Prandaj muslimani i lutet Allahut që ta bekon dhe Po ashtu Profeti, salallahu alejhi ue selem, kërkonte prej Allahut ta bekojë në shumë çështje. Me bekim (bereqet) nënkuptojmë zbritjen e mirësisë hyjnore në ndonjë gjë. Zbritja e saj jep fryte madhështore, pakicën e shton, shumicën e bën të dobishme, ndërsa prej fryteve më të mëdha të bekimit në të gjitha çështjet është përdorimi i tij në adhurimet ndaj Allahut.

Kush e mediton gjendjen e njerëzve të mirë dhe dijetarëve të dalluar do ta vëren bereqetin haptazi në jetën e tyre. E sheh ndonjërin prej tyre i cili ka të hyra materiale si të tjerët, se si Allahu i dërgon bereqet në pasuri, nuk shpenzon pa mos patë dobi dhe gjendja e tij është stabile pa borxhe. E sheh tjetrin se si Allahu i çon bereqet në vajzën e tij, e respekton prindin, e mbron nderin dhe kur të martohet i lind nipa të cilët i bëhen kënaqësia e syve të tij. E sheh tjetrin se si kohën e tij e shfrytëzon në adhurime dhe në vepra të dobishme, sikurse orët e ditës së tij të jenë më të gjata se sa orët dhe ditët e njerëzve tjerë.

Në anën tjetër medito gjendjen e atyre të cilëve Allahu nuk u zbret bereqet. E sheh ndonjërin se si posedon miliona, mirëpo ditën e sheh të pikëlluar dhe të lodhur, e natën nuk bën gjumë duke llogaritur dhe duke menduar për pasurinë e tij. E sheh tjetrin se si posedon makinë luksoze, mirëpo është vizitor i shpeshtë i automekanikut, sa del prej te njëri hyn tek tjetri. E sheh tjetrin se është prind i shumë fëmijëve, por ata i gjen armik të prindit të tyre, nuk e respektojnë, prindi nuk dëgjon prej tyre vetëm se të keqen dhe nuk vëren në sytë e tyre vetëm se një pyetje, se kur do të lirohemi prej teje?

Allahu kur e zbret bereqetin përfshin çdo gjë: pasurinë, fëmijën, kohën, punën, prodhimin, gruan, diturinë, kafshën, shtëpinë, mendjen, gjymtyrët, shokun, e shumë gjëra tjera, prandaj edhe kërkimi i tij bëhet shumë i rëndësishëm dhe i patjetërsueshëm.

Parashtrohet pyetja se si të arrijmë deri tek bereqeti?

Gjërat më kryesore që na e mundësojnë fitimin e bereqetit me lejen e Allahut janë:

– Devotshmëria, e cila është çelësi i çdo të mire:

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Sikur banorët e atyre qyteteve të besonin dhe të ruheshin prej gjynaheve, Ne do t’u dërgonim bekime nga qielli dhe toka”. (El-A’raf: 96); “Atij që i frikësohet Allahut, Ai do t’i gjejë rrugëdalje (nga çdo vështirësi) dhe do t’i japë risk prej nga nuk e pret”. (Et-Talak: 2-3)

Prej të parëve tanë kanë ardhur disa shprehje të cilat kanë sqaruar këtë fjalë, por të gjitha sillen rreth një kuptimi. E ajo është, që njeriu të kryej atë të cilën ia ka obliguar Allahu dhe të largohet nga ajo të cilën ia ka ndaluar Allahu, që të jetë kjo mbrojtje për njeriun nga dënimi i Allahut.

Nga Aliu kanë ardhur transmetime, i cili e ka sqaruar kuptimin e devotshmërisë duke thënë: “Devotshmëri është frika prej Allahut, veprimi me Kur’an, kënaqësia me pakë, dhe përgatitja për botën tjetër”.

Po ashtu është definuar si: “Të veprosh në bindje ndaj Allahut, duke shpresuar në mëshirën e Tij prej një drite prej Tij dhe t’i lësh veprat e mosbindjes duke pasur frikë Allahun prej një drite prej Tij”.

Janë ankuar disa tek një njeri i mirë se çmimet e mallrave janë rritur. Ka thënë: Zbritni ato me devotshmëri.

– Leximi i Kur’anit:

Kur’ani është libër i bekuar, është shërim për zemrat e sëmura dhe ilaç i sëmundjeve të trupit. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Ky (Kur’an) është një libër i bekuar, që Ne ta kemi zbritur ty (Muhamed), për të përsiatur mbi vargjet e tij dhe për t’u këshilluar me të mendarët”. (Sad: 29)

Pra, veprat e mira janë shkak i fitimit të mirësisë dhe bereqetit.

– Duaja:

Profeti, salallahu alejhi ue selem, kërkonte bereqet në shumë gjëra. Një prej lutjeve që na mësoi është ajo për të martuarit, ku muslimani duhet të thotë: “Allahu të bekoftë ty edhe pasardhësit e tu dhe ju bashkoftë ju të dy në të mirë”.

Po ashtu na mësoi lutjen për atë që na ushqen: “O Zot, bekoji në atë që i ke furnizuar, fali mëkatet e tyre dhe mëshirojë ata”.

E shumë lutje tjera të dobishme për jetën dhe ahiretin e muslimanëve.

– Sinqeriteti në shitblerje:

Profeti, salallahu alejhi ue selem, thotë: “Shitblerësit kanë të drejtë zgjedhjeje derisa s’janë ndarë. Si të kishin qenë të sinqertë në shitblerjen e tyre, Allahu do t’iu zbret bereqet në atë tregti. Si ta kishin fsheh ndonjë mangësi të mallit ose ta kishin mashtruar njëri-tjetrin, Allahu do ta largon bereqetin e asaj tregtie”.

– Realizimi i veprave herët në mëngjes:

Profeti, salallahu alejhi ue selem, bëri lutje për bekim për ata që fillojnë të veprojnë herët në mëngjes.

Sahr el Gamedij, Allahu qoftë i kënaqur me të, na përcjell se Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “O Allah, bekoje Umetin tim kur e nisin (një punë) herët!”

Sahri, Allahu qoftë i kënaqur me të, ishte tregtar dhe çdo herë i urdhëronte punëtorët e tij ta fillojnë punën herët në mëngjes, kështu që iu shtua pasuria aq shumë sa që nuk dinte ku ta deponon.

Një prej selefit thoshte: Çuditem me atë i cili e fal namazin e sabahut pas lindjes së diellit, se prej nga i vjen furnizimi?!

– Pasimi i Sunetit në çdo çështje:

Pasimi i Sunetit nuk sjell përveç se mirësi. Prej haditheve që flasin rreth saj e veçojmë: “Bereqeti (begatia) zbret në mes të pjatës me ushqim e hani nga skajet e mos filloni nga mesi i saj”.

Xhabiri, Allahu qoftë i kënaqur me të, na përcjell se i Dërguari i Allahut, salallahu alejhi ue selem, ka urdhëruar që gjatë ngrënies të lëpihen gishtat dhe të fshihet ena me ushqim dhe ka thënë: “Vërtet ju nuk e dini se ku është bereqeti”.

(Në një transmetim tjetër të tij thuhet: “Kur t’i bjerë në tokë kafshata e ushqimit ndonjërit prej jush, le ta marrë, le t’ia shkundë pluhurin, pastaj le ta hajë dhe të mos ia lërë djallit: askush prej jush të mos i fshijë duart me shami para se t’i lëpijë gishtat e vet, sepse nuk e di në cilin prej ushqimeve të tij është bereqeti”.)

– Mbështetja e sinqertë në Allahun, azze ue xhel:

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Allahu i mjafton kujtdo që mbështetet tek Ai”. (Et-Talak: 3)

Profeti, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Sikur ju të mbështeteshit në Allahun me mbështetje të njëmendtë, do t’ju furnizonte siç i furnizon shpezët, gdhijnë të uritur, ndërsa ngrysen të ngopur”.

– Kërkimi i mbarësisë prej Allahut në çdo çështje:

Robi duhet të kërkojë mbarësi prej Allahut, ta pranojë dhe t’i mbështetet zgjedhjes së Allahut e jo zgjedhjes së tij, për shkak se ajo është më e mirë për dynjanë dhe ahiretin e tij.

Duaja e Istihares është transmetuar nga Xhabir ibën Abdullah, Allahu qoftë i kënaqur me të, i cili ka thënë se: Profeti, alejhi selam, na mësonte të bëjmë Istiharen për gjithë çështjet tona, ashtu siç na mësonte suret e Kur’anit. Na thoshte Profeti, alejhi selam: “Nëse ndonjëri prej jush mendon të bëjë diçka, le ti falë dy rekate namaz (jo prej namazit farz) dhe të thotë (pas namazit) duanë e Istihares: “O Zoti im, me diturinë Tënde kërkoj mbarësi. Kërkoj ndihmë prej fuqisë Sate; kërkoj nga të mirat e Tua të shumta, sepse Ti ke mundësi, kurse unë s’kam mundësi, Ti di çdo gjë, kurse unë nuk di, Ti je Ai që i di të fshehtat. O Zot, nëse kjo punë imja (emërton nevojën e tij), është e dobishme për fenë time dhe jetën time, për kohën e tashme dhe të ardhmen, ma mundëso realizimin e saj, ma lehtëso mua këtë dhe më beko në të. E nëse kjo punë është e dëmshme për fenë dhe jetën time, për kohën e tashme dhe të ardhmen, largoje këtë nga unë dhe më largo mua nga kjo e më përcakto mirësinë (mbarësinë) kudo që të jetë dhe më bë të jem i kënaqur me të”.

(Imam Neveviu thotë: “Pas Istihares duhet ta bëjmë atë çështje për të cilën na hapet zemra dhe nuk bazohemi në atë që kemi pasur dëshirë para se të falnim namazin. Prandaj kërkohet nga ne që ta ndërpresim zgjedhjen dhe të mos mendojmë për të derisa ta falim namazin e nëse nuk e bëjmë kështu, atëherë nuk numërohet se ne i jemi drejtuar Allahut me sinqeritet që të na zgjedhë çështjen që është më e mirë për ne.”)

– Shpenzimi dhe lëmosha:

Shpenzimi në rrugë të Allahut dhe lëmosha janë shkaqe për shtimin e riskut, ashtu siç na njofton Allahu, azze ue xhel: “Ai ua zëvendëson atë që e ndani ju; Ai është Dhuruesi më i mirë”. (Es-Sebe’: 39)

Në një hadith Kudsij: “Allahu, azze ue xhel, thotë: “O biri i Ademit shpenzo, që të shpenzoj Unë për ty”.

– Largimi prej pasurisë haram:

Largimi prej pasurisë së fituar në mënyrë të palejuar, edhe atë prej të gjitha pamjeve dhe formave që i merr ajo pasuri, është shkak i humbjes së bereqetit në pasuri. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Allahu ia heq çdo përfitim kamatës, kurse e rrit përfitimin e bamirësisë”. (El-Bekare: 276)

– Falënderimi dhe mirënjohja për begatitë e dhëna:

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Nëse tregoheni mirënjohës, Unë do t’jua shtoj edhe më shumë begatitë e Mia”. (Ibrahim: 7)

– Falja e namazeve të detyruara:

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Urdhëroje familjen tënde, që të falë namazin dhe këmbëngul për këtë! Ne nuk të kërkojmë ty ndonjë ushqim: jemi Ne që të ushqejmë! Përfundimi i lumtur qëndron në frikën ndaj Allahut”. (Ta Ha: 132)

– Vazhdimësia në istigfar:

Allahu, azze ue xhel, thotë: “E u thashë: “Kërkoni falje nga Zoti juaj, i Cili është Falës i madh, që Ai t’ju dërgojë shi të bollshëm, t’ju shtojë pasurinë dhe fëmijët tuaj dhe të bëjë për ju kopshte e lumenj! “. (Nuh: 10-12)

E lus Allahun të na begatojë në atë çka e posedojmë dhe të na mundëson të bëhemi prej atyre që i kërkojnë shkaqet të cilat e rrisin bereqetin.

Shejh Dr. Abdulmelik El Kasim 

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

Ka mundësi të ndiheni të pikëlluar për një çështje dhe ndoshta të qani, ashtu si qan nevojtari.

Ju flini, po Allahu nuk fle në rregullimin e çështjeve tuaja.

Ndaluni pak…!

Ai në fshehtësi jua rregullon çështjet, dhe ju nëse do t’i dinit ato, do të qanit nga gëzimi.

Mos u brengosni nëse Allahu jua vonon arritjen e asaj që ju e doni dhe mos u ndieni keq nga përcaktimi.

Dhe mos u brengosni, nëse detyroheni të jetoni në kushte që ka mundësi t’ju dhemb.

Po ju, bëni durim dhe buzëqeshuni, ngase Allahu me gjithë mëshirën tha se: “Me të vërtetë, pas vështirësisë – vjen lehtësimi!” (El-Inshirah: 6)

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

1. Itikaf nga aspekti gjuhësor nënkupton të jepesh shumë pas diçkaje, të jesh i pandarë, i pashkëputur nga diçka dhe të jesh i vazhdueshëm në të.

Kurse itikaf nga aspekti terminologjik fetar nënkupton të qëndrosh dhe të vetmohesh në xhami me nijet adhurimi dhe afrimi për tek Allahu. Ai i cili qëndron në xhami dhe vetmohet në të për adhurim, i thuhet ‘akif ’^[1] dhe ‘muatekif’^[2].

2. Realiteti i itikafit dhe synimi i tij është që zemra të këmbëngulë drejt Allahut dhe të vetmohet me Atë. Ai që dëshiron të qëndrojë në itikaf duhet t’i ndërpresë lidhjet dhe angazhimet me krijesat, të angazhohet me adhurimin e Allahut dhe me përmirësimin e lidhjes me Të, derisa të mbisundojë në zemrën e tij përmendja, dashuria, lutja dhe nisja drejt Tij, shoqërimi i tij të jetë me Allahun dhe mendja e tij të mos mendojë në diçka tjetër, përveçse në arritjen e kënaqësisë së Tij dhe veprave që e afrojnë deri tek Ai.

Gjatë qëndrimit në itikaf, njeriu e izolon veten dhe e mbyll për ta adhuruar Allahun dhe për ta përmendur Atë, largohet nga çdo gjë që e preokupon përveç Allahut, me zemrën e tij këmbëngul drejt Allahut dhe çdo gjëje që e afron për tek Allahu. Brenga e vetme e tij është Allahu dhe ajo që e kënaq Atë.

Sa më shumë që shtohet njohja e Allahut, dashuria ndaj Tij dhe shoqërimi me Të, aq më shumë robi dëshiron që të largohet nga çdo gjë dhe të vetmohet vetëm me Allahun.^[3]

3. Itikafi është i ligjshëm me Kuran e me Sunet dhe me ixhma (konsensus të dijetarëve).

Allahu thotë: “Ne i urdhëruam Ibrahimin dhe Ismailin: ‘Pastrojeni Shtëpinë Time (Qabenë) për ata që e vizitojnë, që rrinë aty për adhurim dhe që falen duke u përkulur dhe përulur’.” (El-Bekare: 125)

Dhe thotë: “Mos iu afroni atyre (bashkëshorteve) gjatë kohës kur mbylleni për adhurim në xhami!” (El-Bekare: 187)

Aisha i përcjell se i Dërguari i Allahut ﷺ qëndronte në itikaf në dhjetëshin e fundit të Ramazanit derisa Allahu ia mori shpirtin dhe, pas vdekjes së tij, qëndronin në itikaf gratë e tij.^[4]

Një herë Pejgamberi ﷺ nuk qëndroi në itikaf në dhjetëshin e fundit të Ramazanit dhe më pas atë e kompensoi me dhjetë ditë në Sheval.^[5]

Dijetarët janë të një mendimi se itikafi është i ligjshëm dhe pëlqehet të veprohet.

4. Qëndrimi nëpër xhamia për itikaf është nga shenjat e imanit si dhe nga mirëmbajtja e xhamisë, me këto cilësi Allahu i përshkroi robërit e Tij dhe thotë: “Faltoret e Allahut i vizitojnë dhe i mirëmbajnë vetëm ata që e besojnë Allahun dhe Ditën e Fundit…” (Et-Teube: 18). Allahu në këtë ajet e vërtetoi dhe dëshmoi për imanin e mirëmbajtësve të xhamisë. Mirëmbajtja e xhamisë bëhet materialisht (duke e ndërtuar, riparuar, mirëmbajtur dhe pastruar atë) dhe moralisht, e cila është më e ndershmja, duke bërë ibadet në të, me namaz, itikaf, lexim të Kuranit, përmendje të Allahut, kërkim të dijes dhe mësimdhënie të dijes së dobishme.
5. Itikafi është vepër e mirë që të afron tek Allahu dhe bën pjesë në afrimin e përgjithshëm tek Allahu me adhurime vullnetare, mirëpo, për sa i përket shpërblimit të tij, nuk ka argument që e vërteton saktësisht shpërblimin e itikafit. Hadithet e transmetuara ku në to ceket shpërblimi i itikafit, janë të dobëta ose të shpikura si, hadithi: “Kush bën itikaf me bindje dhe me llogari në shpërblimin e Allahut, i falen gjynahet e mëhershme”^[6], dhe hadithi: “Kush bën itikaf dhjetë ditë në Ramazan është e barabartë me kryerjen e dy haxheve dhe umreve.”^[7]

Ebu Davudi, Allahu e mëshiroftë, e kishte pyetur imam Ahmed ibn Hanbeli, Allahu e mëshiroftë, nëse dinte ndonjë argument të saktë për vlefshmërinë e itikafit. Imami ishte përgjigjur: “Jo, nuk di diçka të saktë, përveç disa haditheve të dobëta.”^[8]

6. Me pajtim të të gjithë dijetarëve, itikafi, në esencë, është sunet e jo obligim, dhe nuk detyrohet përveçse me zotim. Omeri h e pyeti Pejgamberin ﷺ dhe i tha: “Në kohën para Islamit isha zotuar që do të qëndroj në itikaf për një natë në Mesxhidil Haram (Xhaminë e Shenjtë – Qabe)! Pejgamberi ﷺ i tha: ‘Realizoje zotimin tënd’.”^[9]
7. Itikafi nuk ndërlidhet me një kohë të veçantë, ai ligjërohet në të gjitha kohët, në Ramazan dhe jashtë Ramazanit, megjithëse në Ramazan është më i vlefshëm se jashtë tij.

Itikafi më i pëlqyer dhe më i vërtetuar është ai i dhjetë ditëve të fundit të Ramazanit, sepse Pejgamberi ﷺ qëndronte në itikaf në dhjetëshin e fundit dhe e kërkonte natën e Kadrit. Për atë që nuk ka mundësi të qëndrojë të gjitha dhjetë netët e fundit, mund të qëndrojë sa të ketë mundësi, qoftë edhe vetëm një natë.

8. Itikafi në dhjetëshin e fundit është sunet i vërtetuar që e veproi Pejgamberi ﷺ shokët dhe gratë e tij, mirëpo i braktisur dhe i harruar nga myslimanët në të kaluarën dhe në të tashmen, derisa Ibën Shihab Ez-Zuhrij, Allahu e mëshiroftë, (ndërroi jetë në vitin 125 hixhri) tha: “Çudi me myslimanët! E braktisën itikafin, kurse Pejgamberi ﷺ nuk e braktisi prej kur hyri në Medine e deri kur ndërroi jetë.”^[10]

Aisha i përcjell se i Dërguari i Allahut ﷺ qëndronte në itikaf në dhjetëshin e fundit të Ramazanit derisa Allahu ia mori shpirtin dhe, pas vdekjes së tij, qëndronin në itikaf gratë e tij.^[11]

9. Sa lejohet më së paku të qëndrohet në itikaf? Rreth kësaj meseleje dijetarët kanë mendime të ndryshme: Shumica e dijetarëve thonë se ajo është një çast. Prandaj, ligjërohet itikafi dhe pranohet nëse qëndron vetëm një çast, një orë, një ditë, një natë, ose më shumë ose më pak ose thënë më mirë, çdo qëndrim në xhami me nijet afrimi tek Allahu, llogaritet itikaf.
10. Sipas mendimit më të saktë të dijetarëve, agjërimi nuk është kusht për saktësinë e itikafit, lejohet dhe i saktë është itikafi pa agjërim, megjithëse kur itikafit i bashkëngjitet agjërimi, kjo është më e mirë.

Argument për këtë është rasti me Omerin i cili e pyeti Pejgamberin ﷺ dhe i tha: “Në kohën para Islamit isha zotuar që do të qëndroj në itikaf për një natë në Mesxhidil Haram (Xhaminë e Shenjtë – Qabe)!” Pejgamberi ﷺ i tha: ‘Realizoje zotimin tënd’.”^[12] Po të ishte agjërimi kusht për saktësinë e itikafit, nuk do të lejohej gjatë natës qëndrimi në itikaf, ngase natën nuk agjërohet.

11. Kushtet e saktësisë së itikafit janë: Islami, mendja, mosha e dallimit, nijeti, të jetë në xhami ku falet namazi me xhemat, përveç për gruan, asaj i lejohet në çdo xhami, dhënia e lejes nga burri për gruan e tij ose nga përgjegjësi i gruas për atë që nuk është e martuar si dhe, të qenët i pastër nga xhunubllëku, menstruacionet dhe lehonia.
12. Kusht për saktësinë e itikafit është që të jetë në xhami ku falet namazi me xhemat.
13. Nuk është kusht për saktësinë e itikafit që të jetë në xhami ku falet xhumaja, mirëpo, nëse ekziston mundësia të jetë në xhami ku falet xhumaja, kjo është më e mirë. Përndryshe, detyrohet të dalë nga xhamia ku qëndron dhe të shkojë për xhuma në xhami tjetër ku falet namazi i xhumasë dhe me këtë rast nuk prishet itikafi i tij, ngase dalja e tij është e domosdoshme.
14. Përveçqë itikafi është i saktë në tri xhamitë që janë më të vlefshme, xhamia e Haremit në Meke, xhamia e Pejgamberit ﷺ në Medine dhe xhamia e Aksasë, po ashtu është i saktë edhe në xhami të tjera. Ky mendim është i shumicës së dijetarëve nga sahabët, tabi’inët, katër imamët dhe të tjerët, dhe kështu vepruan myslimanët gjatë të gjitha kohëve, bazuar në fjalët e Allahut: “Mos iu afroni atyre (bashkëshorteve) gjatë kohës kur mbylleni për adhurim në xhami!” (El-Bekare: 187). Ajeti nuk e veçoi ndonjë xhami, prandaj itikafi lejohet në të gjitha xhamitë. Këtë mendim e kundërshtuan një pakicë nga dijetarët.
15. Hadithi “Nuk ka itikaf, përveçse në tri xhamitë” nuk është hadith merfu’ (që i përfundon zinxhiri te Pejgamberi ﷺ), por është hadith meukuf (pra, fjalë nga sahabiu dhe zinxhiri përfundon te sahabiu dhe jo te Pejgamberi ﷺ) dhe e ka thënë Hudhejfe ibën El-Jeman h, por fjalën e tij e kundërshtuan dijetarët e mëdhenj të sahabëve. Disa nga dijetarët hadithin e vlerësuan si të saktë dhe thanë që për qëllim është se në këto tri xhami itikafi është më i plotë ose kuptimi tjetër i hadithit është se nuk lejohet zotimi për itikaf dhe të udhëtohet enkas për itikaf, përveçse në këto tri xhami.
16. Itikafi në tri xhamitë (xhaminë e Haremit në Meke, xhaminë e Pejgamberit ﷺ në Medine dhe xhaminë e Aksasë në Palestinë) është më i mirë sesa në xhamitë e tjera, shkaku i ndershmërisë dhe i vlefshmërisë që e kanë.

Më e mira nga to është Mesxhidul Harami në Meke, ku falja e një namazi në të është më e vlefshme se njëqind mijë namaze në xhamitë e tjera, dhe pas saj vjen xhamia e Pejgamberit ﷺ në Medine, ku falja e një namazi në të është më e mirë se një mijë namaze në xhamitë e tjera, përveç namazit në Mesxhidul Haram dhe pas saj vjen xhamia e Aksasë.

17. Ai që zotohet të bëjë itikaf në njërën nga këto tri xhami, e ka për detyrë ta realizojë zotimin e tij dhe nuk i lejohet që të bëjë itikaf në të tjera xhami.

Nëse është zotuar që itikafin ta bëjë në njërën nga tri xhamitë dhe ajo në vlerë është më e lartë se të tjerat dhe e përcakton me emër, si p.sh. në Mesxhidul Haram, e ka patjetër ta bëjë itikafin në këtë xhami dhe nuk i pranohet në xhami tjetër.

Nëse është zotuar që itikafin ta bëjë në njërën nga tri xhamitë dhe ajo në vlerë është më e ulët se të tjerat dhe e përcakton me emër, i lejohet atij që itikafin ta bëjë edhe në xhamitë që janë më të mëdha në vlerë se ajo që është zotuar. Shembull: është zotuar që itikafin ta bëjë në xhaminë e Aksasë, atij i lejohet që itikafin ta bëjë edhe në xhaminë e Pejgamberit ﷺ ose në Mesxhidul Haram. Kurse, ai i cili zotohet që itikafin ta bëjë në xhaminë e Pejgamberit ﷺ atij i lejohet që të qëndrojë për itikaf në xhaminë e Pejgamberit ﷺ ose në  Mesxhidul Haram në Meke.

18. Kush zotohet që ta falë namazin ose ta bëjë itikafin jashtë këtyre tri xhamive, nuk e ka për obligim që ato t’i veprojë në xhaminë që e ka përcaktuar, por pranohen dhe të sakta janë në cilëndo xhami që veprohen.
19. Çdo gjë që e merr dispozitën e xhamisë, atij që qëndron në itikaf, i lejohet të hyjë në të, ose të hipën në të, ose të qëndrojë në të, sikurse në oborrin e xhamisë, tarracën dhe minaren e saj, sepse këto të gjitha janë pjesë e xhamisë dhe e marrin dispozitën e xhamisë.
20. Atij që qëndron në itikaf, i lejohet të dalë në oborrin e xhamisë ose të qëndrojë për itikaf në të, nëse oborri është i lidhur me xhaminë dhe i rrethuar me të, ngase llogaritet si pjesë e xhamisë dhe i merr dispozitat e xhamisë. Nëse oborri është i ndarë nga xhamia, nuk e merr dispozitën e xhamisë dhe nuk lejohet të dalë apo të qëndrojë në të.
21. Dhomat që janë në kuadër të xhamisë dhe me dyer të hapura për qarkullim, e marrin dispozitën e xhamisë, prandaj itikafi ose hyrja në to lejohet, sepse llogariten pjesë e xhamisë.

Ndërsa nëse ato janë të ndërtuara jashtë xhamisë, itikafi nuk është i saktë dhe nuk lejohet në to, edhe nëse dyert i kanë brenda xhamisë.

22. Ai që dëshiron të qëndrojë në itikaf i lejohet të rezervojë për të një vend të posaçëm në xhami qoftë ajo një dhomë e vogël, qosh ose të ngjashme me to.
23. Itikafi është i pëlqyer si për burrat ashtu edhe për gratë. Vendi ku qëndrojnë gratë për itikaf duhet të jetë i posaçëm për to dhe sa më larg burrave, si paramburojë për to ose për të tjerët nga sprovat e ndryshme, ose të mos vihen në vështirësi gjatë qëndrimit të tyre në itikaf.

Nënat e besimtarëve l qëndronin në itikaf me të Dërguarin e Allahut ﷺ duke qenë i gjallë, si dhe qëndronin në itikaf pas vdekjes së tij ﷺ.

24. Nuk lejohet për gruan që të qëndrojë në itikaf ose të zotohet të qëndrojë në itikaf, përveçse me lejen e burrit të saj, sepse itikafi i saj e largon atë nga dhënia e hakut që e ka ndaj burrit të saj.
25. Nëse burri ia jep lejen gruas të qëndrojë në itikaf, ai e ka edhe atë të drejtë që ta ndryshojë mendimin e tij, ta kthejë lejen dhe gruan ta nxjerrë nga itikafi, nëse itikafi i saj është vullnetar. Kurse, nëse itikafi i saj është për shkak të zotimit, ajo detyrohet ta plotësojë atë, ngase itikafi i saj është i obliguar që nga momenti i nisjes dhe burri në këtë rast nuk ka të drejtë që ta nxjerrë nga itikafi, pasi i ka dhënë leje të qëndrojë në të.
26. Gruaja lejohet ta bëjë itikafin në çdo xhami dhe nuk është kusht për saktësinë e itikafit të saj të jetë në xhami ku falet namazi me xhemat, sepse ajo nuk e ka për detyrim namazin me xhemat.
27. Gruaja, nëse për itikaf qëndron në faltoren e shtëpisë së saj, itikafi i saj nuk është i saktë, sepse itikafi bëhet veç në xhami, kurse faltorja në shtëpinë e saj nuk llogaritet xhami, shkaku se ajo nuk është ndërtuar për faljen e namazit në të dhe nuk e merr dispozitën e xhamisë. Gratë e Pejgamberit ﷺ itikafin e bënin në xhaminë e Pejgamberit ﷺ dhe, sikur të ishte më mirë që ato të qëndrojnë në itikaf diku tjetër, e jo aty, do t’i udhëzonte Pejgamberi ﷺ që të shkojnë në vend tjetër dhe do t’ua ndalonte që itikafin ta bëjnë në xhaminë e tij ﷺ.
28. Kush dëshiron të qëndrojë për në itikaf në dhjetëshin e fundit në Ramazan, duhet të hyjë në xhami para se të perëndojë dielli në natën e 21-të, sipas mendimit të shumicës së dijetarëve, dhe të dalë nga xhamia pasi të perëndojë dielli në ditën e fundit të Ramazanit. Nëse Ramazani është tridhjetë ditë, itikafi përfundon me thirrjen e ezanit të akshamit, përndryshe (në natën e 29-të) duhet të presë derisa të vërtetohet pamja e hënës.
29. Për atë që qëndron në itikaf në dhjetëshin e fundit të Ramazanit, disa nga të parët tanë e pëlqyen që ai të flejë në xhami edhe në natën e Bajramit, pastaj në mëngjes të dalë nga xhamia dhe të shkojë në faltoren e Bajramit.
30. Kush dëshiron që të hyjë në itikaf duhet të jetë i pastër nga xhunubllëku, menstruacionet dhe lehonia. Këtyre u ndalohet qëndrimi në xhami, kurse kuptimi i itikafit është të qëndrohet në xhami.
31. Nëse gjatë qëndrimit në itikaf njeriu bëhet xhunub në gjumë, nuk prishet itikafi i tij dhe atij nuk i lejohet të qëndrojë ashtu në xhami, por duhet të pastrohet dhe pastaj ta vazhdojë itikafin e tij.
32. Gruas gjatë qëndrimit të saj në itikaf, nëse i vijnë menstruacionet, asaj i ndalohet të qëndrojë në xhami. Ajo duhet të dalë nga xhamia dhe të shkojë në shtëpinë e saj. Me këtë nuk e prish itikafin e saj. Pasi të pastrohet nga menstruacionet, mund të kthehet prapë në xhami dhe ta vazhdojë itikafin e saj.
33. Itikafin e prish dhe të pavlefshëm e bën dalja nga xhamia pa nevojë, marrëdhëniet intime, bërja xhunub duke iu afruar gruas (me prekje dhe fërkime) ose masturbimi, humbja e mendjes me çmenduri ose dehje dhe të ngjashme me to, ndërprerja e nijetit për të qëndruar në itikaf si dhe dalja nga feja ose të bërit renegat, Allahu na ruajttë!
34. Gjatë itikafit lejohet dalja nga xhamia për gjërat që njeriut i nevojiten, sikurse dalja për kryerjen e nevojës, sjelljen e ushqimit, nëse nuk ka kush t’ia sjellë në xhami, për abdes dhe për pastrim nga xhunubllëku, për blerjen ose sjelljen e ilaçeve, nëse nuk ka kush t’ia sjellë në xhami dhe të ngjashme me to. Dalja e tillë nuk e prish itikafin. Gjatë daljes duhet të shikojë që nevojat t’i kryejë në vendet sa më të afërta dhe nuk lejohet të shkohet sa më larg xhamisë, nëse ka hapësirë që ato të kryhen afër xhamisë.
35. Porositë për ushqim nga restoranti nuk lejohet të bëhen nga xhamia, sepse kjo bën pjesë në shitblerje, kurse shitblerja ndalohet në xhami. Ai mund të dalë jashtë xhamisë të telefonojë dhe të porosisë e, kur të vijë ushqimi, faturën e paguan dhe ushqimin e merr jashtë xhamisë.
36. Nuk ka pengesë për atë që qëndron në itikaf një pjesë të trupit të tij ta nxjerrë jashtë xhamisë, kjo nuk e prish itikafin e tij, si: ta nxjerrë kokën ose këmbën e tij jashtë xhamisë, ndërsa pjesa tjetër e trupit të jetë brenda xhamisë, bazuar në hadithin e Aishes i e cila thotë: “Pejgamberi ﷺ e nxirrte kokën e tij nga xhamia në shtëpinë tonë dhe ia krihja flokët.”^[13]
37. Gjatë qëndrimit në itikaf, kush bën marrëdhënie intime me gruan e vet, itikafi i tij bëhet i pavlefshëm, dhe nuk e ka për detyrë që itikafin e tij ta kompensojë ose ta shpaguajë, përveçse kur itikafi i tij është i obliguar, në këtë rast detyrohet kompensimi.

Allahu thotë: “Mos iu afroni atyre (bashkëshorteve) gjatë kohës kur mbylleni për adhurim në xhami!” (El-Bekare: 187)

38. Prekjet dhe fërkimet pa epsh, sikurse kur gruaja i dërgon burrit diçka ose e përshëndet për dore, nuk e prishin itikafin. Aisha i thotë: “Pejgamberi ﷺ e nxirrte kokën e tij nga xhamia në shtëpinë tonë dhe ia krihja flokët.”^[14]
39. Kush i afrohet gruas së tij, por jo në organin gjenital, dhe bëhet xhunub, itikafi i tij bëhet i pavlefshëm, kurse nëse nuk bëhet xhunub, itikafi i tij është i vlefshëm dhe nuk prishet.

Nëse bëhet xhunub në gjumë ose bëhet xhunub shkaku i mendimeve, nuk prishet itikafi i tij, ai duhet të pastrohet dhe ta plotësojë itikafin e tij.

40. Gjatë itikafit njeriut nuk i lejohet të shkojë ta vizitojë të sëmurin, të prezentojë në xhenaze, t’i përgjigjet ftesës për dasmë, t’i kryejë nevojat e familjes së tij ose të shkojë në punë, sepse këto vepra e bëjnë të pavlefshëm itikafin e tij.

Përcillet me një transmetim të saktë që Aisha i ka thënë: “Për atë që qëndron në itikaf sunet është që të mos e vizitojë të sëmurin, as të prezentojë në xhenaze, të mos i afrohet gruas, as të dalë nga xhamia për ndonjë nevojë, përveç nëse e ka të patjetërsueshme”^[15]

41. Shumica e dijetarëve e lejojnë që njeriu ta kushtëzojë qëndrimin e tij në itikaf, me kusht që kushtëzimi të jetë në saje të së lejuarës dhe të mos jetë gjë që e mohon synimin dhe vlefshmërinë e itikafit, si: marrëdhëniet intime, dalja nga xhamia për shëtitje ose tregti etj.

Prandaj, lejohet që njeriu para se të hyjë në itikaf, të vendosë kusht që nëse i ndodh diçka, të dalë nga itikafi, si: të dalë për të ngrënë ushqim në shtëpi, ta vizitojë të afërmin e sëmurë, të prezentojë në xhenazen e ndonjërit prej prindërve ose të afërmve, dhe të ngjashme me to.

Dobia nga vendosja e kushtit është se itikafi nuk prishet kur njeriu e vepron atë që e ka vendosur si kusht para se të hyjë në itikaf dhe ai vazhdon të llogaritet në itikaf. Nëse itikafi i tij është i obligueshëm për shkak të zotimit, edhe në këtë rast periudha ose koha që del nga xhamia nuk duhet të kompensohet.

Mosvendosja e kushtit është më e mirë, me këtë i ikën edhe mospajtimit të dijetarëve që e kanë në mes tyre për saktësinë e vendosjes së kushtit në itikaf dhe kjo është më e përafërt me synimin e itikafit, a, nëse i ndodh diçka që e ka të patjetërsueshme të dalë nga itikafi, del nga xhamia dhe më pas kthehet dhe e vazhdon itikafin e tij.

42. Itikafi nuk prishet me mëkate, si: përgojimi, bartja e fjalëve, gënjeshtra dhe të tjera. Këto janë të ndaluara në itikaf dhe jashtë itikafit, mirëpo bien në kundërshtim me synimin e itikafit, pakësojnë nga shpërblimi i tij, ndërsa ai që i vepron, bën gjynah.
43. Kush e prish itikafin e tij pasi ka hyrë në të, pëlqehet që ta kompensojë atë, edhe pse kjo nuk është detyrim. Është vërtetuar që Pejgamberi ﷺ kur një herë e la itikafin e dhjetëshit në Ramazan, e kompensoi me dhjetë ditë të tjera në muajin Sheval.^[16]
44. Ndërsa ai që e prish itikafin e obligueshëm për shkak të zotimit, pasi ka hyrë në të, detyrohet ta kompensojë atë që ka mbetur prej tij.
45. Kush është zotuar për itikaf dhe ka ndërruar jetë para se ta realizojë zotimin e tij, pëlqehet që përgjegjësi i tij ta kompensojë për të, duke u bazuar në hadithin e Sad ibën Ubade h i cili e pyeti Pejgamberin ﷺ dhe i tha: “Nëna ime ka ndërruar jetë dhe i ka mbetur borxh zotimi i saj.” Pejgamberi ﷺ i tha: “Realizoje zotimin e saj për të.”^[17]
46. Gjatë qëndrimit në itikaf pëlqehet:

– Angazhimi me adhurime e vepra që të afrojnë tek Allahu dhe që mund t’i veprojë ai që gjendet në itikaf, si: falja e namazit, leximi i Kuranit, dhikri, duaja, istigfari, dërgimi i salavateve për Pejgamberin e Allahut ﷺ dhe vepra të tjera që e afrojnë tek Allahu.

– Largimi nga debatet dhe polemikat, nga thëniet dhe veprat që nuk ka në to dobi si dhe nga të folurit e tepërt pa nevojë.

– Shkëputja e lidhjeve me dynjanë dhe preokupimet e saj, me jetën dhe kënaqësitë e saj, pakësimi nga gjërat e lejuara, shtimi i asketizmit në dynja dhe të vetmuarit me Allahun.

– Përkujdesja për veprat e zemrës, si: sinqeritetin, dashurinë, shpresën, mbështetjen në Allahun, nënshtrimin, falënderimin, dhe të tjerat, si dhe përkujdesja për ta përmirësuar të jashtmen (veprat e gjymtyrëve) dhe të brendshmen (veprat e zemrës) duke e drejtuar myslimani fytyrën e tij kah Allahu, me sinqeritet, i përulur i nënshtruar para Duarve të Tij, me dashuri dhe përkushtim të plotë. E falënderon dhe e lavdëron Allahun, kërkon falje për të këqijat e tij dhe prej Allahut kërkon ndihmë dhe mbrojtje nga to dhe i mbështetet vetëm Atij. Allahut i frikësohet dhe Allahun e shpreson, tek Ai frika dhe shpresa janë sikurse dy krahët e zogut, në rehati e shton anën e frikës, kurse shpresa dominon në momentet e daljes së shpirtit: “…e që ruhet prej jetës tjetër dhe shpreson në mëshirën e Zotit të tij…” (Ez-Zumer: 9). Ai e shpreson mëshirën dhe Xhenetin e Allahut, dhe shpresës së tij ia bashkëngjit veprën e mirë që e kënaq Allahun, duke llogaritur për ato vepra në shpërblimin e Allahut.

47. Gjendja e atij që qëndron në itikaf nuk duhet të jetë sikurse gjendja e atij që është jashtë xhamisë, por itikafi i tij duhet të jetë: vetmi me Zotin, përmirësim për zemrën, rishikim dhe llogari e vetvetes, përkujdesje për kohën, forcim i raporteve me Allahun, mbrojtje për agjërimin, edukim në sinqeritet, mosteprim në gjëra të lejuara dhe asketizëm në dynja.
48. Gjatë qëndrimit në itikaf lejohet: krehja e flokëve, rruajtja e kokës, shkurtimi i thonjve, larja e trupit, pastrimi i trupit, parfumosja, veshja e rrobave më të bukura, ngrënia dhe pirja në xhami duke u përkujdesur për pastërtinë e xhamisë.
49. Gruas i lejohet që ta vizitojë burrin e saj në itikaf dhe të vetmohet me të. Pasi ajo të dalë nga xhamia, nëse ka nevojë burri mund të dalë nga itikafi dhe ta përcjellë deri në shtëpi, itikafi i tij në këtë rast nuk prishet. Sipas nevojës, lejohen familjarët dhe shoqëria e tij ta vizitojnë në itikaf.
50. Gjatë qëndrimit në itikaf bëhen disa gabime dhe ndër to, numërojmë:

– Gjumi i tepërt gjatë ditës, ndeja deri vonë natën, mirëpo jo për adhurim, mosngritja për ta falur namazin e sabahut.

– Mosbraktisja e të folurit të tepërt, teprimi me tallje dhe biseda, të folurit joserioz me shumë shaka, rënia në përgojim dhe ndalesa, mospërkujdesja për shenjtërinë e kohës dhe vendit.

– Teprimi në përdorimin e celularit, shfletimi i faqeve dhe rrjeteve sociale, telefonatat e shumta, marrja me punët dhe bizneset prej vendit ku qëndron në itikaf.

– Vizitat e shpeshta nga familjarët e shokët dhe bërja e vendit të itikafit si vend për pritjen e vizitorëve. Kjo bie në kundërshtim me itikafin profetik.

– Teprimi në ushqim e pije dhe dëmtimi i namazfalësve me erën e ushqimit.

– Mospërkujdesja për pastërtinë e xhamisë dhe rregullave të saj.

– Angazhimi me libra dhe leximin e tyre në vend se t’u jepet prioritet ibadeteve dhe nënshtrimeve.

– Këmbëngulja për të qëndruar në itikaf, qoftë edhe në llogari të lënies së gjërave detyruese, si: kryerja e nevojave familjare, përkujdesja për prindërit, dalja për kërkimin e riskut, e të ngjashme me to.

E lusim Allahun të na japë mbarësi në atë që Ai e do e që Atë e kënaq dhe e lusim që t’i pranojë nga ne veprat e mira! Amin!

Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve!

Dr. Muhamed Salih el-Munexhid

Pjesë e librit : “Udhërrëfyes për muajin e Ramazanit”

Nga arabishtja: Irfan JAHIU

[1] “Akif “ i thuhet atij që është i dhënë pas diçkaje, ose ai që jeton i vetmuar. (sh.p.)

[2] “Muatekif” i thuhet atij që qëndron në një vend, ose nuk del nga vendi, ose i jepet tërësisht diçkaje. (sh.p.)

[3] Shih: Zadul Mead, Ibën El-Kajim (2/82). Letaif El-Mearif, Ibën Rexheb (fq. 190, 191).

[4] Buhariu (2026), Muslimi (1172).

[5] Buhariu (2033), Muslimi (1172).

[6] Shënon Ed-Dejlemij, shejh Albani e vlerësoi si të dobët në Daif El-Xhami’ (5452).

[7] Imam Bejhakiu në Shuab El-Iman (3680), dhe e vlerësoi si të dobët, dhe shejh Albani tha: Hadith i shpikur. Shih: Es-Silsiletu Ed-Daife (518).

[8] Mesail Ebu Davud (fq. 137).

[9] Buhariu (2032), Muslimi (1656).

[10] Fet’hul Bari, Ibën Haxher (3/285).

[11] Buhariu (2026), Muslimi (1172).

[12] Buhariu (2032), Muslimi (1656).

[13] Buhariu (2029), Muslimi (297).

[14] Buhariu (2029), Muslimi (297).

[15] Ebu Davudi (2473).

[16] Buhariu (2033), Muslimi (1172).

[17] Buhariu (2761), Muslimi (1638).

1. Ilaçi më i mirë për qetësimin e dhembjeve: “Prandaj, përgëzoji të duruarit.”

2. Nuk e qetëson zemrën e lodhur asgjë më shumë se dëgjimi i fjalëve të Allahut: “Ti nuk e di se pas kësaj Allahu mund të sjellë ndonjë rrethanë tjetër.”

3. Nëse të ngushtohen çështjet, dije se lehtësimi është shumë afër!

4. Ibën El-Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thoshte: “Kujt i janë shtuar brengat dhe mërzitë, le ta shtojë fjalën: ‘La haule ue la kuv-vete il-la bil-lah.’ (Nuk ka ndryshim e as forcë, pa ndihmën e Allahut).”

5. Gjatë kohës kur ndien dhembje, ji i bindur në mëshirën e Allahut.

6. Nëpërmjet fatkeqësive dhe belave, njerëzve të mirë u ngriten pozitat dhe u shtohen shpërblimet.

7. Dyert e qiejve janë të gjera dhe çelësi i tyre është duaja!

8. Përmendja e Allahut, e kënaq të Gjithëmëshirshmin, njeriun e bën të lumtur, i largon brengat dhe e mbush Peshoren.

9. Largimi nga Allahu është vdekje për zemrën!

10. Mos u mërzit për dynjanë dhe çfarë ka në të, të gjithë ne jemi mysafirë në tokën e saj!

11. Besimtari është si gjethe e gjelbër, nuk bie, sado që ta godasin stuhitë e forta!

12. Nëse namazi nuk është i pari nga prioritetet, atëherë sa jetë e keqe që është ajo!

13. Nëse largohesh nga namazi, dije se rehatia dhe bereqeti, vetëm se janë larguar nga jeta jote!

14. Zemrat, që janë larg Allahut, nuk rehatohen.

15. Kur ballafaqohesh me ndonjë bela, rikujtoje se ajo është e përkohshme, se ajo është përcaktim i Allahut dhe se ajo do të të dhurojë shpërblime, nëse bën sabër!

16. Gjërat e bukura gjithmonë fshihen pas vështirësive, me qëllim që Allahu ta befasojë durimin tonë me dhuntitë e Tij të shumta.

17. Kush e ruan gjuhën e vet për hir të Allahut në dynja, Allahu do t’ia mundësojë në prag të vdekjes, që gjuha e tij ta shqiptojë shehadetin (dëshminë). (Ibën El-Xheuzij)

18. Vetmia të vjen, kur harron se Allahu është me ty!

19. Shqetësimi vret më shumë njerëz sesa puna, kjo se njerëzit më shumë shqetësohen sesa që punojnë.

20. Po të mos ishte përmendja e Allahut, do të vdisnin shpirtrat tanë nga brengat! “O besimtarë, përmendeni shpesh Allahun.”

21. Kur më pyesin se si e kam gjendjen, u përgjigjem me ELHAMDULILAH (Falënderimi i takon Allahut) dhe mendojnë se unë jam në majën e lumturisë sime. Ata harruan se ne e falënderojmë Allahun në rehati dhe në vështirësi!

Pjesë nga libri “Nga dhembja drejt lumturisë ” – Irfan Jahiu