test.disidenti.net

Category: Islam

  • Meka, qyteti më i vjetër dhe më i shenjtë në botë

    Meka, qyteti më i vjetër dhe më i shenjtë në botë

    Allahu i Madhërishëm urdhëron e thotë: “Shtëpia (xhamia) e parë e ndërtuar për njerëz, është ajo që u ngrit në Bekë (Mekë), e dobishme udhërrëfyese për mbarë njerëzimin!”(1)
    Obligimi i Haxhit dhe vizita e Shtëpisë së Allahut në Mekën e ndershme, është një prej pesë kushteve themelore të fesë Islame. Stina e Haxhit konsiderohet nga stinët më të lumtura dhe më të shenjta tek myslimanët.
    Me të vërtetë, kur myslimani apo myslimania arrijnë në lartësitë e Mekës së nderuar, i mbulon një ndjenjë e fuqishme, që është e pamundur për secilin njeri të përshkruajë këtë ndjenjë shpirtërore me një përshkrim të plotë dhe të saktë, sado aftësi stilistike dhe fuqi retorike që të ketë. Mënyra më e mirë për të përjetuar këtë kënaqësi të veçantë, është që vetë myslimani të shkojë dhe të kryejë obligimin e Haxhit dhe të vizitojë për së afërmi Shtëpinë e Allahut – Qabenë e madhëruar.
    Nuk ka kurrfarë dyshimi se ai që dëshiron të kryejë obligimin e Haxhit në mënyrën më të denjë dhe të pastrojë shpirtin e tij, duke e kënaqur me këtë Zotin dhe Pejgamberin e Tij, vërtetë do të ndiejë një lumturi të jashtëzakonshme, sidomos nëse ka sado pak njohuri rreth historikut të këtij vendi të shenjtë, të cilin Krijuesi i Lartmadhërishëm e ka zgjedhur pikërisht për Shtëpinë e Tij – Qabenë e nderuar!
    S’ka dyshim, Meka është vendbanimi (qyteti) më i lashtë mbi sipërfaqen e tokës. Nocioni “karjetun” (fshat), me të cilin Allahu i Lartësuar e ka emëruar Mekën e nderuar, që njihet edhe me emrin “ummul kura” (nëna e fshatrave) në këtë kontekst ka pikërisht kuptimin e asaj që ne e quajmë sot – qytet. Pra, nëna e qyteteve, për shkak se ai është vendi, në të cilin mblidhen njerëzit për të kryer detyrën e Haxhit, ashtu siç mblidhen fëmijët rreth nënës së tyre.
    Nëse flasim për lashtësinë e qytetit të Mekës dhe themi se është qyteti më i lashtë në mbarë botën, me këtë duam të vëmë në dukje se qyteti i Mekës është qyteti më i vjetër në botë, i cili edhe sot lulëzon dhe gjallëron me numrin e madh të njerëzve, me ndërtimet, zhvillimin dhe qytetërimin. U ndërtuan edhe qytete të tjera, mirëpo ato, me kalimin e kohës, u zhdukën dhe humbën çdo gjurmë, e disa prej tyre Allahu i Gjithëfuqishëm i shkatërroi me rrënjë e i zhduku nga sipërfaqja e tokës.
    Meka e nderuar, pa kurrfarë diskutimi, është qyteti më i shenjtë në mbarë botën.
    Parashtrohen pyetje të shumta që i obligojnë myslimanët për të dhënë sqarime dhe shpjegime rreth tyre. Prej atyre pyetjeve janë:
    – Çfarë marrëdhëniesh (lidhjesh) kishte babai i njerëzimit, Ademi a.s., me qytetin e ndershëm të Mekës?
    – A e vizitoi këtë vend (a e bëri Haxhin) Ademi a.s.?
    – A është varrosur në njërën prej kodrave të bekuara të saj?
    – Cilat janë shkaqet e ndërtimit të Qabesë nga babai i Pejgamberëve, Ibrahimi, me djalin e tij Ismailin a.s.?
    – Përse vrapojnë njerëzit (haxhinjtë) në mes kodrave Safa dhe Merva dhe çfarë lidhjesh ka kjo me Haxheren – bashkëshorten e Ibrahimit a.s.?
    – Si buroi (zuri fill) pusi i Zemzemit?
    – Cilat janë gjërat mrekulluese dhe të jashtëzakonshme që karakterizojnë qytetin e Mekës, dhe sidomos Qabenë e nderuar apo Shtëpinë e shenjtë të Allahut?
    Për të gjitha këto pyetje dhe shumë e shumë pyetje të tjera, janë shkruar vëllime të mëdha librash, andaj është e pamundur që ky artikull të sqarojë dhe të japë përgjigje për të gjitha ato, po megjithatë, me ndihmën e Allahut të Lartësuar, do të përpiqemi t’u japim atyre disa përgjigjeve, pa u thelluar në detaje.

     

    Mekka … dhe Bekka

     

    Allahu i Madhërishëm në dy ajetet vijuese të kaptinës Ali Imran thotë: “Shtëpia (xhamia) e parë e ndërtuar për njerëz, është ajo që u ngrit në Bekë (Mekë), e dobishme udhërrëfyese për mbarë njerëzimin. Aty ka shenja të qarta: vendi i Ibrahimit, dhe kush hyn në të, ai është i sigurt. Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabesë) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi tek ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); Allahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që bëjnë) njerëzit.”(2)
    Ajo që u tërheq vëmendjen lexuesve në fillim të këtij ajeti të sures Ali Imran, është pikërisht fakti që Allahu i Madhërishëm e ka emërtuar me emrin “Bekke” qytetin e bekuar, të cilin myslimanët në përgjithësi e njohin me emrin “Mekë”.
    Ky emërtim (Bekke për qytetin e Mekës) ka zgjuar interesim tek filologët dhe historianët arabë, të cilët, pas një studimi të thellë, dhanë shpjegime të ndryshme, për se lexuesit është e nevojshme të kenë qoftë edhe disa njohuri rreth këtij emërtimi.
    Një grup gjuhëtarësh mendojnë se emri “Bekketu” është emër i prejardhur prej fjalës “El-Bekku”, që do të thotë ‘shtypje’, ‘ngjeshje’, ‘grumbullim’, ‘kallaballëk’, ‘shtyrje’ etj. Arabët thonë “fulanun bekke fulanen bekken”, që domethën ‘filani e ka shtyrë filanin për ta hapur rrugën e tij’. Gjithashtu thonë “tebakkun-nasu” – ‘njerëzit shkaktojnë rrëmujë duke shtyr njëri-tjetrin’ në një vend apo rrugë të ngushtë, për shkak të turmës së madhe.
    Për shkak të numrit të madh të njerëzve dhe shtyrjes ndërmjet tyre gjatë kryerjes së ceremonive të Haxhit (si gjatë tavafit, sa’jit etj,), qyteti ka marrë emrin “Bekke”, që domethënë “qyteti që mbushet plot e përplot me njerëz”.
    Ky është një mendim. Mendimi tjetër i gjuhëtarëve rreth shpjegimit të emrit “Bekke”, është se ky emër vjen nga folja “bekke jebukku”, që domethënë: ‘thyej’, ‘bëj copë e grimë’, ‘ngujoj’, ‘godas’, ‘shpoj’ etj. Arabët thonë: “është rrëzuar filani nga lartësia e malit dhe ka thyer qafën e tij dhe për pasojë ka vdekur në vend.”
    Mirëpo, çfarë ka të bëjë kjo (thyerja e qafës) me këtë qytet të shenjtë?
    Mendimi i fundit i filologëve bazohet në argumentin bindës të tyre – se Allahu i Plotfuqishëm është Ai Që kujdeset që Shtëpia e Tij e shenjtë të jetë nën ruajtjen dhe mbrojtjen e Tij. Sa e sa tiranë u munduan ta pushtonin dhe ta dëmtonin këtë vend të shenjtë, por Allahu i Madhërishëm i shkatërroi që të gjithë, prandaj edhe u quajt “Bekke”, ngase ajo ‘u then qafën dhe i shkatërron despotët’ ashtu siç i ndodhi Ebrehe el-Eshrem-it (sundimtar i Abisinisë), i cili dëshiroi ta sulmonte Mekën e ndershme me ushtrinë e elefantëve, por Allahu i Lartmadhërishëm shkatërroi atë dhe ushtrinë e tij duke lëshuar kundër tyre shpendë që vinin tufa-tufa dhe i gjuanin ata me gurë nga balta e gurëzuar, për t’i bërë si një gjeth i grimcuar, ashtu siç e përshkruan këtë ndodhi Vetë Allahu i Lartësuar në kaptinën El-Fil!
    Mirëpo, lind pyetja: “Pse emri “Bekke” u shndërrua në “Mekke”?
    Disa hulumtues kanë thënë se arabët në shumë raste bëjnë zëvendësimin (ndërrimin) e tingullit “b” me tingullin “m”, në mënyrë që të jetë shqiptimi më i lehtë. Ata, për shembull, për goditjen dërrmuese thonë: “darbetu lazib”, por në shumë raste e thonë edhe “darbetu lazim”, që ka të njëjtin kuptim. Disa gjuhëtarë të tjerë mendojnë se emri “Mekke” ka prejardhjen nga folja “imtekke jemtekku”, qëmethënë: ‘thith’, ‘pi’ etj. Kur i vogli i devesë thith gjirin e nënës (devesë) me një thithje intensive, saqë pi edhe pikën e fundit të qumështit, – filologët arabë për këtë veprim të të voglit të devesë thonë: “imtekke dar’a ummihi felem jetruk fihi shejen minel lebeni”, domethënë: ‘ka thithur gjirin e nënës dhe ka pirë tërë qumështin e saj’.
    Po ashtu edhe për njeriun që thith ashtin për të nxjerrë palcën, arabët e përdorin foljen “imtekke” ‘ka thithur’…
    Meka – qyteti në të cilin gjendet Shtëpia e shenjtë e Allahut (Qabeja), është quajtur me këtë emër për arsye se shu mica e njerëzve (në të kaluarën – vër. e përkthe.) gjatë stinës së Haxhit nxitonin për tek puset e pakta dhe të cekëta që kishte ky vend, në mënyrë që të shuanin etjen. Kur vinin tek puset, (nga etja e madhe) pinin ujë ashtu sikurse i vogli i devesë që thith gjirin e s’ëmës (devesë), apo sikur hamësi që me bebëzi thith copën e ashtit për të nxjerrë palcën. Për këtë shkak është quajtur “Meka” me këtë emër (pra, vendi ku njerëzit nxitojnë për të shuar etjen).
    Të gjitha këto mendime, në çdo mënyrë, janë një përpjekje e shkëlqyer nga ana e filologëve dhe historianëve arabë, që janë për çdo lëvdatë dhe ia vlen të mësojmë kuptimin e drejtë dhe të saktë të këtyre nocioneve.
    Ashtu siç i kushtuan kujdes filologët arabë studimit dhe hulumtimit të nocioneve “Mekke dhe Bekke”, po ashtu disa prej tyre u interesuan të gjenin shkakun e emërtimit të Qabesë dhe Haremit me emrin “Bejtull-llahi-l-Haram” – “Shtëpia e shenjtë e Allahut”.
    Pas një studimi të frytshëm, thanë se fjala “El-Bejtu” – “shtëpi” është ajo që mbledh dhe bashkon anëtarët e afërm të familjes. Gjithashtu arabët me fjalën “El-Bejtu” i quajnë edhe poezitë apo vargjet e poetëve, ngase ato grumbullojnë shkronjat dhe fjalët e përshtatshme për të krijuar një fjali të bukur, ashtu sikur shtëpitë e njerëzve tubojnë dhe grumbullojnë secila prej tyre banuesit e saj. Po ashtu edhe gruaja është quajtur “shtëpia e burrit” për shkak se ajo i mbledh rreth vetes fëmijët dhe burrin e saj. Prandaj edhe Qabeja është quajtur “Shtëpia e shenjtë e Allahut”, ngase ajo i tubon dhe i bashkon myslimanët gjatë stinës së Haxhit sikurse të ishin një familje e madhe e vetme. Prandaj ata quhen “Ehlull-llahi” – “Njerëz të veçantë të Allahut”, mendojnë disa hulumtues.

     

    Shtëpia e parë

     

    Në ajetin e sipërpërmendur, Allahu i Madhërishëm Qabenë (Shtëpinë e shënjtë) e cilëson si shtëpinë e parë të ndërtuar për njerëz.
    Lidhur me këtë, mufessirët (komentatorët) e njohur të Kuranit si Katadeh, Suddiu dhe Muxhahidi, mendojnë se Qabeja është shtëpia e parë e shfaqur mbi sipërfaqen e ujit që kur Allahu i Lartmadhërishëm ka krijuar qiejt dhe Tokën. Sa kohë që Meka në atë kohë ishte një pikë e madhe e shkumës së bardhë, e cila vërtitej mbi ujë, kurse toka më pastaj u shtri dhe u zgjerua nga pjesa e poshtme e saj.
    Ata që mendojnë kështu (që toka u shtri dhe u zgjerua nga pjesa e poshtme e saj), mbështeten gjithashtu në faktin që Allahu i Gjithfuqishëm Mekën e Nder shme e ka quajtur “Ummul Kura” – “Nëna e vendbanimeve”, për shkak se ajo, sipas mendimit të tyre, është nëna e të gjitha fshatrave dhe qyteteve, prandaj edhe thanë se toka u shtri dhe u zgjerua nga pjesa e poshtme e saj.
    Allahu i Lartësuar e ka emëruar dhe cilësuar Mekën e Ndershme me emrin “Ummul Kura” – “Nëna e qyteteve” në ajetin 92 të kaptinës El-En’am, kur i drejtohet të Dërguarit të Tij, Muhammedit s.a.v.s.:
    “Edhe ky (Kur’an) është libër që e zbritëm; është i bekuar, vërtetues i së mëparshmes, e që t’i tërheqësh vërejtjen nënës së qyteteve (të banorëve mekas) dhe atyre përreth saj (mbarë botës). Ata që e besojnë Ahiretin, besojnë në të (Kur’anin), ata edhe e falin namazin rregullisht!”(3)
    Po ashtu, Allahu i Madhërishëm edhe në ajetin e shtatë të kaptinës Esh-Shura, Mekën e ka cilësuar me epitetin “Ummul Kura” – Nëna e vendbanimeve.
    Ebu Abdullahu (Allahu qoftë i kënaqur me të) ka thënë se Meka e ndershme ka qenë një margaritar i bardhë mbi sipërfaqen e ujit. Pastaj Allahu i Lartësuar e ngriti në qiell,e pozita e saj në tokë ishte në drejtim të Qabesë – Shtëpisë së shenjtë të Allahut. Në këtë shtëpi – Qabe, për çdo ditë hyjnë e dalin nga 70 mijë melekë. Atëherë Allahu i Lartëmadhëruar e urdhëroi Ibrahimin a.s. që të ngrinte themelet e shtëpisë – Qabesë. Mirëpo, udhëheqësi i besimtarëve, Imam Aliu (Allahu qoftë i kënaqur me të) ka thënë se kuptimi i frazës “Shtëpia e parë e ndërtuar për njerëz”, që përmendet në Kuran, ka për qëllim shtëpinë e parë të ndërtuar për adhurim (ibadet). D.m.th. para saj nuk kishte shtëpi (vend adhurimi) ku njerëzit të kryenin Haxhin, mirëpo kishte shtëpi të shumta dhe të zakonshme, ku banonin njerëzit.

     

    Mendime të tjera

     

    Historiani i njohur arab, Ez-Zehriu, mendon se emri “Bekke” ka dallim nga emri “Mekke”. Ai thotë se Bekke quhet vetëm Shtëpia e shenjtë – Mesxhidul Harami (vendi në të cilin haxhinjtë bëjnë tavafin, rrotullimet rreth Qabesë), kurse “Mekke” është emri i gjithë Haremit (vendeve të caktuara që njihen në atë qytet) dhe këtu përfshihen edhe shtëpitë e atyre që banojnë aty. Ai, mendimin e tij e ka mbështetur në argumente të sakta, të cilat i ka transmetuar.
    Ebu Ubejdete ka thënë se me emrin Bekke quhet vetëm brendia e Mekës. Transmetohet nga sahabiu i nderuar Ebu Dherr el-Gaffari (Allahu qoftë i kënaqur me të), i cili e kishte pyetur të Dërguarin e Allahut s.a.v.s. se cila ishte xhamia më e parë e ndërtuar për njerëz, e Pejgamberi s.a.v.s. i qe përgjigjur: “El-Mesxhidul Harami (Qabeja) e pastaj Bejtul Makdisi (Xhamia e shenjtë në Jerusalem – vër. e përkthe.)!”
    Allahu Fuqiplotë e ka cilësuar Shtëpinë e Tij të shenjtë (Qabenë) me fjalën e Tij “mubarekun” – ‘shumë e bekuar’. Disa komentatorë të Kuranit (mufessirë), kanë thënë se shkaku i karakterizimit të Qabesë me cilësimin “shumë e bekuar” qëndron në faktin se atij që viziton Qabenë, Allahu i Gjithëmëshirshëm ia fal mëkatet e mëparshme dhe, për adhurimet që kryen aty, ka më shumë shpërblime se për adhurimet e kryera në vendet e tjera.
    Në anën tjetër, Qabeja është “shumë e bekuar” për shkak se tavafi (rrotullimi rreth Qabesë) nuk pushon kurrë, as natën e as ditën, gjatë tërë vitit, kështu që është e pamundur ndonjëherë ta gjesh të zbrazur, qoftë edhe vetëm për një çast sado të shkurtër.

     

    Përse Qabeja quhet me këtë emër?

     

    Pak më parë përmendëm mendimet e historianëve dhe gjuhëtarëve rreth nocioneve “Mekke” dhe “Bekke”, si dhe çfarë thanë për prejardhjen e këtyre dy fjalëve me të cilat u emërua qyteti më i shenjtë i botës ku jetojmë.
    Mekës së ndershme i takon shenjtëria për shkak të ekzistimit të “Bejtull-llahit” apo Qabesë së nderuar në këtë vend.
    Atëherë përse Qabeja (El-Ka’betu) quhet me këtë emër?
    Kjo është një pyetje përgjigjen e së cilës çdo mysliman e myslimane dëshiron ta dijë.
    Mendimi më i qëndrueshëm i historianëve dhe juristëve islamë (el-fukahau) është se Qabeja e ka marrë këtë emër për shkak të formës së saj katrore.
    Ata thanë se Qabeja u ndërtua në formë katrore për arsye se pozita e saj në tokë është paralele me pozitën e Bejtul Ma’murit, që është në qiell.
    Mirëpo,…ç’është El-Bejtul Ma’muri? Allahu i Madhërishëm në kaptinën Et-Tur, betohet në “El-Bejtul Ma’murin”. Në fillim të kësaj sureje Zoti i Plotfuqishëm urdhëron e thotë:
    “Pasha Turin. Dhe librin e shkruar në rreshta. Në lëkurë të shtrirë. Pasha shtëpinë (Qabenë) e vizituar (ose Bejti Ma’- murin në qiell)!”(4)
    Ibn Abbasi r.a. dhe shumë komentatorë të Kuranit (mufessirë) kanë shprehur mendimin e tyre se Bejtul Ma’muri është një shtëpi (e shenjtë sikurse Qabe ja në tokë – vër. e përkthe.) në qiellin e katërt, e cila është në drejtim të Qabesë së ndershme.
    Allahu i Lartësuar e ka cilësuar me këtë emër (Bejtul Ma’mur – shtëpia e vizituar), ngase melaiket e Zotit e vizitojnë këtë shtëpi të shenjtë pandërprerë duke adhuruar dhe madhëruar (ibadet) Allahun e Plotfuqishëm me një adhurim të sinqertë ndaj Tij.
    Udhëheqësi i besimtarëve, Imam Ali ibn Ebi Talib (Allahu e nderoftë fytyrën e tij) ka thënë se për çdo ditë në këtë shtëpi (fjala është për Bejti Ma’murin në qiell), hyjnë nga 70 mijë melekë, e pastaj dalin dhe kurrë më nuk kthehen. Të nesërmen hyjnë dhe dalin 70 mijë melekë të tjerë dhe kështu vazhdon për çdo ditë.
    Historianët e njohur, si Zehriu dhe Seid bin Musejjebi, mendojnë se Bejti Ma’muri gjendet në qiellin e dynjasë dhe aty ekziston një lumë që quhet “El Hajevan”. Xhibrili a.s., me urdhër të Allahut Fuqiplotë, zhytet për çdo ditë në këtë lumë dhe, kur del prej tij, ai i shkund krahët e tij dhe prej tyre rrjedhin 70 mijë pika ujë të lumit “El-Hajevan”. Atëherë Allahu i Lartësuar nga çdo pikë uji krijon nga një melek. Të gjithë ata melekë (pra, 70 mijë) Allahu i Madhërishëm i urdhëron të hyjnë në Bejti Ma’- mur që të kryejnë namaz dhe, pasi ta falin namazin, dalin prej saj dhe nuk kthehen më.
    Këta historianë (Zehriu dhe Seid bin Musejjeb), mendimin e tyre për lumin “El-Hajevan” e bazojnë në hadithin e Pejgamberit (paqja dhe shpëtimi i Zotit qoftë për të), të transmetuar nga Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të).
    Transmeton Ibn Abbasi (Allahu qoftë i kënaqur me të) se Pejgamberi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë për të) ka thënë: “Me të vërtetë pozita e Bejti Ma’- murit në qiell është plotësisht paralele me oborrin e Bejtull-llahit (Qabesë) në Mekën e Ndershme dhe, sikur të binte (Bejti Ma’muri) nga qielli i katërt, do të binte pikërisht në oborrin e saj (Qabesë)!”
    Edhe Bejti Ma’muri në qiell ka formë katrore, tamam sikur forma e Qabesë së Madhëruar.
    Shkaku përse Bejti Ma’- muri ka formë katrore është se ajo ndodhet përballë Arshit të Allahut të Madhërishëm.
    Gjithashtu edhe Arshi ka formë katrore, dhe kjo për arsye se bazamentet dhe dispozitat me të cilat Allahu i Madhërishëm ka ndërtuar Arshin e Tij, përqendrohen në katër pika, të cilat në të njëjtën kohë janë edhe shtylla themelore të fesë Islame dhe besimit të vërtetë. Këto shtylla janë:
    Subhanall-llah – që do të thotë: Krijuesi ynë, All-llahu i Gjithëfuqishëm është larg çdo të mete dhe mangësie.
    El-Hamdulil-lah – Falënderimi I takon All-llahut. Besimtari i vërtetë asnjëherë nuk duhet ta neglizhojë dhe harrojë falënderimin ndaj Zotit dhe Krijuesit të tij.
    Lailahe il-lAll-llah – S’ka të adhuruar tjetër përveç All-llahut. Kjo fjalë tregon Njëshmërinë e Krijuesit (teuhidin) dhe mohon politeizmin (shirkun) dhe
    All-llahu ekber – All-llahu është më i Madhi.
    Transmetohet se i Dërguari i Allahut s.a.v.s., për mirësitë (bereqetet) që Allahu i ka dhuruar shtëpisë së Tij të shenjtë (Qabesë), ka thënë: “All-llahu i Madhërishëm për çdo ditë zbret 120 mëshira (rahmete). 60 për ata që e bëjnë tavaf Qabenë (sillen rreth saj), 40 për ata që falen në Qabe, dhe 20 për ata që vetëm e shikojnë atë (Qabenë)!”
    Nga mirësitë më madhështore të Bejtull-llahit (Qabesë), është se atij që e viziton atë (e kryen Haxhin) Allahu i Madhërishëm ia shlyen të gjitha mëkatet e kaluara, por me kusht që gjatë kryerjes së këtij obligimi ta ketë nijetin të pastër, që Haxhin ta bëjë vetëm për të arritur kënaqësinë e Allahut, dhe assesi sa për sy e faqe dhe sa të paraqitet para njerëzve se është bërë haxhi, ose që të fitojë titullin haxhi për t’i mashtruar njerëzit dhe për t’u cenuar të drejtat e tyre.

     

    _____________________
    Fusnotat: 1. Kaptina Ali Imran, 96.
    2. Kaptina Ali Imran 96, 97.
    3. Kaptina El-En’am, 92.
    4. Kaptina Et-Tur 1-4.

     

    Muhammed Kamil Hasan El-Muhami
    Përktheu nga arabishtja: Enes Koshi
    Dituria Islame  222

  • MOSTËR NGA TË DREJTAT E MUSLIMANIT NDAJ MUSLIMANIT

    MOSTËR NGA TË DREJTAT E MUSLIMANIT NDAJ MUSLIMANIT

    Falënderimi i takon vetëm Allahut, i cili na urdhëroi që të kapemi për litarin e Tij dhe na ndaloi prej përçarjes dhe kontradiktave: “Kush mbahet fort pas (fesë së) Allahut, sigurisht që është i drejtuar në udhë të mbarë” (Ali Imran: 101) Dëshmoj se nuk i takon me të vërtetë adhurimi askujt përveç se Allahut, i Cili është një dhe nuk ka shok. Dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguari i Tij dhe dëshmoj se është njeriu me moral më të lartë dhe me zemër më të mirë dhe më të shëndoshë. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

    O ju njerëz, frikojuni Allahut dhe dijeni se ju jeni vëllezër në Fe dhe se kjo vëllazëri dhe lidhje fetare është më e fortë se çdo lidhje tjetër. Ditën e Kiametit nuk ka dhe nuk vlen lidhja familjare mes jush, por atë Ditë miqtë do të bëhen armiq të njëri-tjetrit, përveç të drejtëve, që e kanë pasur frikë Allahun. Realizoni këtë vëllazëri me dashuri dhe afërsi mes jush, dojani njëri tjetrit të mirën dhe bashkëpunoni në të, veproni vepra të cilat e përforcojnë këtë lidhje dhe e kultivojnë atë dhe largojuni veprave të cilat e dobësojnë atë lidhje dhe e mangësojnë atë. Një umet nuk mundet të jetë umet dhe në të të ketë fuqi derisa nuk bëhet ashtu siç e ka përshkruar Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, në thënien e tij: “Besimtari për besimtarin është si ndërtesa, pjesët e të cilës mbajnë fort njëra-tjetrën”.

    O vëllezër, Allahu për ju e ligjësoi atë që e përforcon unitetin e juaj dhe e kultivon dashurinë mes jush dhe e largon armiqësinë dhe përçarjen e ajo është dhënia e selamit mes jush. Selami, pra, mbjell dashuri dhe afërsi, kurse braktisja e kontaktit mes jush sjell armiqësi dhe ashpërsi. Nëse e takoni njëri-tjetrin përshëndetuni mes jush dhe më të mirët nga ju janë ata që fillojnë të parët me selam dhe ai që ia kthen selamin le t’i përgjigjet me fytyrë të buzëqeshur dhe me përgjigje që dëgjohet.

    Allahu për ju e ligjësoi po ashtu edhe vizitën e njëri-tjetrit kur të sëmureni. Vizita e të sëmurit sjell dashuri dhe e zbut zemrën, e shton besimin dhe sjell shpërblime. Kush e viziton një të sëmurë e thërret një thirrës nga lart qiellit “U gëzofsh me të mira dhe u shpërblefshin hapat e tua me të mirë dhe shtëpia jote u bëftë Xheneti!”. Kush e viziton vëllain e vet musliman vazhdon të jetë në hurfet e Xhenetit derisa të kthehet nga vizita e të sëmurit. I thanë: O i Dërguar i Allahut, çka janë hurfet? Tha: “Frytet e Xhenetit”. Kush viziton një të sëmurë pëlqehet që t’i qëndrojë te koka dhe t’i jep gajret e ta qetësojë me fjalë të mira dhe të këndshme, duke i uruar shërim dhe jetëgjatësi. Kjo vepër ia ngrit moralin dhe e forcon shpirtërisht. Është mirë që vizituesi të kërkojë lutje prej të sëmurit, sepse lutja të cilën e bën i sëmuri për vizituesin i ngjan lutjes së melaqeve. Mirë është që t’ia rikujtojë pendimin dhe ta nxitë që kohën ta shfrytëzojë në lexim të Kur’anit, dhikrit dhe istigfarit dhe t’i tregojë se si duhet të pastrohet me ujë apo tejemum, si ta falë namazin, e si ta lë porosinë, për arsye se shumë nga të sëmurët nuk i dinë këto rregulla dhe dispozita.
    Allahu për ju ligjësoi po ashtu përmirësimin mes njerëzve. Allahu i Madhëruar në lidhje me këtë tha: “S’ka kurrfarë të mire në shumë prej bisedave të tyre të fshehta, përveç rastit kur ndokush kërkon që të jepet sadaka ose të kryhet një vepër e mirë apo paqësim ndërmjet njerëzve”. (En-Nisa: 114) Me një hadith ka ardhur se i Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, i ka thënë Ebu Ejubit, Allahu qoftë i kënaqur me të: “A dëshiron të tregoj për një tregti”. Ebu Ejubi iu përgjigj: “Po, o i Dërguar i Allahut”. Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, i tha: “Të shkosh dhe t’i përmirësosh njerëzit nëse ata janë përçarë mes vete dhe t’i afrosh ata mes tyre nëse janë larguar njëri nga tjetri”.

    Njeriu kur vëren se mes dy vetave ka armiqësi dhe përçarje mirë është që të merr iniciativë që ta largojë atë armiqësi derisa atë ta shndërrojë në shoqëri dhe largësinë mes tyre në afërsi dhe në këtë rast do të fitojë shumë mirësi dhe shpërblim të madh.

    I Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, ua ligjësoi që kur ta dëgjoni një musliman që teshtitë të thotë “Elhamdulilah-Falënderimi i takon Allahut” ju t’ia ktheni atij me “Jerhamukallah-Allahu ju mëshiroftë” që në fund ai t’ua kthejë dhe t’ju thotë “Jehdikumullahu ue juslih balekum- Allahu ju udhëzoftë dhe gjendjen e juaj e përmirësoftë”.

    Poashtu ua ligjësoi dhurimin e dhuratave mes jush dhe na lajmëroi se dhurata është shkak për largimin e zemërimit dhe sjell dashuri. Pra çdo gjë që sjell lidhje dhe unitet mes muslimanëve është e ligjësuar të veprohet dhe duhet të kapemi për të.

    Në anën tjetër i Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, ndaloi nga çdo gjë që i përçan dhe i largon muslimanët mes vete. E ndaloi që të distancohet vëllai musliman nga muslimani më shumë se tre ditë, t’ia kthejnë shpinën njëri-tjetrit dhe mos ta përshëndesin njëri-tjetrin për arsye se armiqësia mes tyre në këtë mënyrë nuk do të largohet po vetëm se do të shtohet. Kjo sjellje pa dyshim se është e qortuar dhe nuk është e pranuar mirëpo e shohim se shejtani luan me disa njerëz derisa i shpien në këtë vepër edhe pse ndoshta ata janë njerëz që e duan hajrin dhe janë njerëz të kapur për fe, por shejtani i mashtron dhe fillojnë që të distancohen nga njëri-tjetri madje për çështje personale apo për interesa të dynjasë dhe harrojnë se Islami është më i vlefshëm se çdo gjë personale dhe dobi të dynjasë. I Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, rreth kësaj tha se: “Nuk i lejohet muslimanit ta bojkotojë vëllain e tij musliman më tepër se tre ditë. Nëse e bojkoton atë më shumë se tre ditë dhe vdes në këtë gjendje hyn në zjarr”.

    Dhe po ashtu tha: “Çdo të hënë dhe të enjte prezantohen veprat e robit dhe Allahu ia falë në ato ditë çdo robi që nuk i ka përshkruar shok dhe ortak Allahut përveç se atij i cili ka mosmarrëveshje me vëllain e vet musliman dhe Allahu thotë leni ata dy derisa të pajtohen mes tyre”.

    Largimi i muslimanit nga muslimani pra është i ndaluar përveç se nëse ai është mëkatar që i shfaq ato në publik dhe për atë ligjësohet nëse në largimin nga ai ka dobi që të largohen muslimanët një periudhë me qëllim që t’i largohet mëkateve apo t’i pakëson ato.

    Sheriati i Allahut ka ardhur me ndalesë sa i përket bartjes së fjalëve dhe ecjes në mesin e njerëzve me qëllim të shpërndarjes së tyre dhe futjes urrejtje në mesin e njerëzve. I Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, ka thënë: “Nuk hyn në Xhenet ai që bart fjalë”.

    Sheriati i Allahut po ashtu ndaloi nga sharja dhe fyerja për arsye se kjo shpien deri në armiqësi dhe urrejtje.

    O ju besimtarë, afrohuni mes vete dhe largoni armiqësitë dhe urrejtjet mes jush dhe bëhuni robër të Allahut vëllezër mes jush.

    Allahu i Madhëruar thotë: “Në të vërtetë, besimtarët janë vëllezër, andaj pajtojini vëllezërit tuaj midis tyre dhe kijeni frikë Allahun, në mënyrë që ju të mëshiroheni”. (El-Huxhurat: 10)

    Shejh Dr. Salih El Humejd

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

  • PËRQENDRIMI NË FE

    PËRQENDRIMI NË FE

    Allahu, azze ue xhel, na njoftoi se Kur’anin e zbriti për të përsiatur dhe për të vepruar me të: “Vallë, a nuk përsiatin ata për Kur’anin apo i kanë zemrat të kyçura?!”. (Muhamed: 24) Prandaj, duke iu bazuar këtij ajeti kur’anor në vazhdim me lejen e Allahut do të përsiasim një ajet prej ajeteve të Kur’anit me qëllim që të nxjerrim mësime të dobishme prej tij.

    Allahu, azze ue xhel, thotë: “Me të vërtetë, atyre që thonë: “Zoti ynë është Allahu”, e pastaj vazhdojnë të vendosur në rrugën e drejtë, do t’u zbresin engjëjt (para vdekjes) e do t’u thonë: “Mos u frikësoni dhe mos u pikëlloni! Dhe gëzojuni Xhenetit që ju është premtuar. Ne jemi mbrojtësit tuaj në jetën e kësaj bote dhe në botën tjetër. Atje do të keni çfarë t’ju dëshirojë zemra dhe çfarë të kërkoni, dhuratë e pasur prej një Zoti Falës dhe Mëshirëplotë”. (Fusilet: 30-32)

    Ibën Kethiri, Allahu e mëshiroftë, kur e komenton thënien e Allahut: “Me të vërtetë, atyre që thonë: “Zoti ynë është Allahu”, e pastaj vazhdojnë të vendosur në rrugën e drejtë”, thotë: “Allahu në ajet i ka për qëllim ata që i vepruan veprat me sinqeritet për Allah dhe adhurimet ia përkushtuan vetëm se Atij sipas ligjeve të cilat i caktoi vetë Ai”.

    Zuhriju, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Omeri, Allahu qoftë i kënaqur me të, kur ishte në mimber e lexoi këtë ajet e pastaj tha: Përqendrohuni në rrugë të drejtë duke e adhuruar Allahun me sinqeritet dhe mos i bëni dredhitë e dhelprës”.

    Imam Muslimi, Allahu e mëshiroftë, në librin e tij shënon një hadith prej Sufjan ibën Abdullah Thekafijut, Allahu qoftë i kënaqur me të, i cili kishte thënë: “O i Dërguar i Allahut, më thuaj në Islam një fjalë që të mos pyes për të askënd pas teje?” Pejgamberi, alejhi salatu ue selam, tha: ”Thuaj besova Allahun, pastaj ndiq rrugën e drejtë”.

    Robi nuk mund të jetë i përqendruar në rrugë të drejtë derisa veprat, thëniet dhe dëshirat e tij nuk janë në përputhshmëri me atë çka e ligjësoi Allahu dhe me atë çka erdhi Muhamedi, alejhi salatu ue selam. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Prandaj qëndro i patundur në udhën e drejtë, ashtu siç je i urdhëruar. Ashtu le të veprojnë edhe besimtarët që janë me ty”. (Hud: 112) Allahu në ajet thotë përqendrohu në rrugë të drejtë “ashtu siç je i urdhëruar”, dhe nuk thotë përqendrohu sipas dëshirave të tua. Pra, i udhëzuar realisht konsiderohet ai që ndjehet krenar në vete dhe ecën ballëlart në rrugën e drejtë: “A është më i udhëzuar ai që ec i përmbysur me fytyrë në tokë, apo ai që ec në pozicion qëndrues rrugës së drejtë?”. (El-Mulk: 22)

    Thënia e Allahut: “do t’u zbresin engjëjt” komentohet se njerëzve do tu zbresin melekët para vdekjes dhe atyre që ishin të përqendruar në fe do tu thonë: “mos u frikësoni” prej asaj çka do t’ju paraprijë prej çështjeve të ahiretit. Ahiretin e paraprijnë shumë tmerre dhe gjendje të vështira duke filluar këtu prej varrit dhe errësirës së tij, vetmisë së tij, shtrëngimit të tij, sprovës në të, pastaj fryrjes në Sur, vendqëndrimet e Ditës së Kiametit, kalimi nëpër Sirat, matja e veprave në Peshore, etj. Të gjitha këto tmerre e frika dhe gjendje të vështira Allahu do t’ua lehtësojë atyre që ishin të përqendruar në fenë e Tij.

    Thënia e Allahut: “dhe mos u pikëlloni” komentohet mos u pikëlloni për atë që e latë në dynja, prej familjes, fëmijëve, pasurisë, se Ne do të jemi kujdestar i tyre.

    Pastaj Allahu i përgëzon me shkuarjen e sherrit dhe ardhjen e mirësisë duke iu thënë: “Dhe gëzojuni Xhenetit që ju është premtuar”. Imam Ahmedi, Allahu e mëshiroftë, në Musnedin e tij e shënon një hadith nga Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur me të, se i Dërguari i Allahut, alejhi salatu ue selam, ka thënë: “Melekët prezantojnë në momentin e vdekjes dhe nëse njeriu ka qenë i mirë, thonë: ‘‘Dil o ti shpirt i mirë, ke qenë në trup të mirë. Dil falënderues dhe gëzoju aromës, bukurisë dhe Zotit Mirënjohës e jo Zemërues”.

    Ibën Ebi Hatim, Allahu e mëshiroftë, transmeton nga një prej selefit se filloi ta lexojë suren Fusilet prej fillimit derisa kur arriti tek ajeti “Me të vërtetë, atyre që thonë: “Zoti ynë është Allahu”, e pastaj vazhdojnë të vendosur në rrugën e drejtë, do t’u zbresin engjëjt”, u ndal dhe tha: Na është përcjellë se Allahu kur do ta ringjall besimtarin prej varrit të tij do ta takojë me dy melekët që e shoqëronin në dynja dhe do t’i thonë mos u friko dhe mos u pikëllo. Allahu atë ditë do ta sigurojë prej frikës dhe do t’ia kënaqë syrin, ndërsa të gjithë të tjerët do të jenë të frikësuar.

    Ibën Mesudi, Allahu qoftë i kënaqur me të, thotë: “Kur vjen meleku i vdekjes që t’ia merr shpirtin besimtarit i thotë: Zoti yt të dërgon selam”.

    Muhamed ibën Kab thotë: “Meleku i vdekjes i thotë besimtarit: O ti mik i Allahut, paqja e Allahut qoftë mbi ty, Allahu ty të dërgon selam, e pastaj lexoi ajetin: “Të cilëve engjëjt ua marrin shpirtrat, duke qenë të pastër. U thonë atyre: “Shpëtimi qoftë mbi ju! Hyni në Xhenet, si shpërblim për veprat që keni kryer!”. (En-Nahl: 32)

    Zejd ibën Eslem thotë: “E përgëzojnë melekët në momentin e vdekjes së tij, në varrin e tij dhe në momentin kur do të ringjallet”. Ibën Kethiri thotë se kjo thënie është shumë më e mirë, i bashkon të gjitha thëniet dhe kjo është realiteti.

    Thënia e Allahut: “Ne jemi mbrojtësit tuaj në jetën e kësaj bote dhe në botën tjetër” komentohet se melekët do t’u thonë besimtarëve në momentin e vdekjes: Ne ishin miqtë dhe shokët e juaj në dynja që ju përkrahnim dhe kujdeseshim për ju me urdhrin e Allahut dhe po ashtu do të jemi me ju në ahiret, do t’jua largojmë vetminë e varrit dhe ditës kur fryhet në Sur, do t’ju mbrojmë në ditën e Ringjalljes dhe Llogarisë, do t’jua lehtësojmë kalimin e urës së Siratit dhe do t’ju dërgojmë e shoqërojmë deri në Xhenetin e Allahut. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Ndërsa ata të cilëve u ka prirë mirësia Jonë qysh më parë, do të jenë larg nga Xhehenemi. Ata nuk do të dëgjojnë fërshëllimën e tij dhe do të qëndrojnë përherë në atë që u ka dëshiruar shpirti i tyre. Ata nuk do t’i brengosë tmerri më i madh dhe engjëjt do t’i presin (duke u thënë): “Kjo është dita juaj e premtuar”. (El-Enbija: 101-103)

    Thënia e Allahut: “Atje do të keni çfarë t’ju dëshirojë zemra dhe çfarë të kërkoni” komentohet se besimtarët në Xhenet do të kenë çdo gjë që e dëshirojnë shpirtrat e tyre dhe u kënaqen sytë e tyre edhe atë sa herë që e kërkojnë do tu sjellët para duarve të tyre. Allahu i Lartësuar thotë: “(Allahu do t’u thotë): “O robërit e Mi, për ju sot nuk ka frikë dhe as që do të pikëlloheni. Ju që keni besuar shpalljet Tona dhe keni qenë myslimanë, hyni në Xhenet të gëzuar, ju dhe bashkëshortet tuaja, ku do t’ju shërbehet me pjata dhe gota prej ari. Aty do të ketë çfarë t’ju dojë shpirti dhe gjithçka që ta kënaq syrin dhe atje do të qëndroni përgjithmonë”. (Ez-Zuhruf: 68-71)

    Dhe thënia e Allahut: “dhuratë e pasur prej një Zoti Falës dhe Mëshirëplotë”, komentohet se të gjitha begatitë që do t’i fitoni në Xhenet janë dhuratë dhe begati prej Zotit i cili i fali mëkatet e juaja, ishte i mëshirshëm dhe i butë ndaj jush, i fali gjynahet e juaja dhe i mbuloi ato.

    Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se i Dërguari i Allahut, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Allahu, azze ue xhel, thotë: ”Kam përgatitur për robërit e drejtë atë që syri nuk e ka parë, veshi nuk e ka dëgjuar dhe as që e ka paramenduar zemra e njeriut”. Ebu Hurejra thotë: Për këtë çështje mundeni të lexoni edhe në Kur’an: “Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër), si shpërblim për punët e mira që kanë bërë”. (Es-Sexhde: 17)

    Prej ajeteve fisnike të cilat i përsiatëm mund t’i nxjerrim disa dobi:

    1. Besimi dhe përqendrimi në fe janë dy shkaqe për hyrjen në Xhenet.
    2. Melekët e përgëzojnë besimtarin në momentin e vdekjes, në varrin e tij, në Ditën e Kiametit dhe para dyerve të xhenetit. Allahu i Lartësuar thotë: “Xheneti i Adnit, në të cilin do të hyjnë ata dhe besimtarët e ndershëm prej prindërve të tyre, grave dhe pasardhësve të tyre. Dhe engjëjt do të hyjnë tek ata nga çdo derë (e Xhenetit) (e do t’u thonë): “Shpëtimi qoftë mbi ju, për durimin që keni treguar (në jetën e kësaj bote)! Sa vendbanim i bukur që është ky!” (Er-Rad 23-24)
    3. Punëtori duhet të përgëzohet me shpërblimin që e meriton, për shkak se kjo ia shton më tepër aktivitetin. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Jepu lajm të mirë besimtarëve (se do fitojnë Xhenetin)”. (El-Bekare: 223)
    4. Besimtarët futen në Xhenet me meritën dhe mëshirën e Allahut, e jo si rezultat i veprave të tyre.

    Imam Buhariu, Allahu e mëshiroftë, e shënon një hadith prej Ebu Hurejres, Allahu qoftë i kënaqur me të, i cili tregon se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut, salallahu alejhi ue selem, të thotë: “Askënd nuk e fusin në Xhenet punët e veta”. Shokët e pyetën: “As edhe ty, o i Dërguari i Allahut?!” Ai u përgjigj: “Jo, as mua, në qoftë se Allahu nuk më dhuron Mirësinë dhe Mëshirën e Tij”.

    1. Besimtarët kur do të hyjnë në Xhenet do të marrin prej begative të tij çka tu dëshirojnë shpirtrat dhe çka do t’i kënaq sytë e tyre, madje do tu jepet edhe një tepricë e ajo është shikimi i Allahut. Allahu i Lartësuar thotë: “Aty do të kenë çfarë të duan – e prej Nesh (do të kenë) edhe më shumë”. (Kaf: 35) dhe “Ata që bëjnë vepra të mira, do të kenë shpërblim të mirë, madje edhe më tepër”. (Junus: 26)

    E lus Allahun të na bën dobi mua dhe ju me udhëzimin e Kur’anit dhe Sunetit të Dërguarit të Tij, alejhi salatu ue selam. Kjo ishte ajo çka dëshiroja ta them. Kërkoj falje tek Allahu për mua dhe ju dhe për të gjithë muslimanët prej çdo mëkati. Kërkoni falje prej Tij se me të vërtetë Ai është Gjithëfalësi dhe Mëshirëploti.

    Dr. Emin ibën Abdullah Esh Shekaui

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

  • FEJA E VËRTETË TEK ALLAHU ËSHTË VETËM ISLAMI

    FEJA E VËRTETË TEK ALLAHU ËSHTË VETËM ISLAMI

    Njerëzit për të arritur deri te lumturia e dynjasë dhe për t’i njohur rrugët që çojnë deri te ajo kapen për shkolla ideologjike të ndryshme dhe i përkrahin ato! Njeriu i mençur s’ka nevojë të kapet për asnjërën nga to, sepse ai e di se, për të arritur deri të lumturia ekziston vetëm se një rrugë, e ajo është të kënaqurit e Allahut dhe të kapurit për fenë e Tij!

    Feja e vërtetë tek Allahu është Islami dhe nuk pranon fe tjetër nga krijesat e Tij. Tek Allahu nuk ka pasur fe tjetër të pranuar përpos Islamit dhe nuk do të ketë kurrë e asnjëherë fe tjetër: “Feja e vërtetë tek Allahu është vetëm Islami”. (Ali Imran: 19)

    Allahu e bëri Islamin fe të gjithë pejgamberëve dhe të ithtarëve të tyre. Pejgamberi i parë, Nuhi, alejhi selam, tha: ”Por, nëse ktheni shpinën, (dijeni se) unë prej jush nuk kërkoj kurrfarë shpërblimi. Shpërblimi im është vetëm tek Allahu. Mua më është urdhëruar të jem prej atyre që (i) nështrohen (Atij).” (Junus: 72)

    Miku i Allahut, Ibrahimi, alejhi selam, dhe i biri i vet, Ismaili, alejhi selam, thanë: ”O Zoti ynë! Na bëj të përulur ndaj Teje! Bëj që edhe pasardhësit tanë të jenë të përulur ndaj Teje!”. (El-Bekare: 128)

    “Ibrahimi ua dha këtë porosi fëmijëve të tij; po ashtu edhe Jakubi: “O bijtë e mi! Pa dyshim, Allahu ka zgjedhur për ju fenë e vërtetë, prandaj mos vdisni ndryshe veçse duke qenë myslimanëtë nënshtruar ndaj Atij!”. (El-Bekare: 132)

    Musa, alejhi selam, tha: ”O populli im! Nëse besoni Allahun, mbështetuni tek Ai, nëse jeni muslimanë!”. (Junus 84)

    Allahu i Madhëruar për Isën, alejhi selam, tha: “Kur Isai vuri re mosbesimin e tyre, tha: “Kush janë ndihmuesit e mi në rrugën e Allahut?” nxënësit (e tij) u përgjigjën: “Ne jemi ndihmuesit e (fesë së) Allahut. Ne e besojmë Allahun e ti (Isa) dëshmo se ne (i) jemi nënshtruar (Atij)”. (Ali Imran: 52)

    Mbretëresha e Shebës tha: “O Zoti im, me të vërtetë unë e paskam dëmtuar veten dhe tani, bashkë me Sulejmanin i dorëzohem Allahut – Zotit të botëve!”. (En-Neml: 44)

    Islami është feja të cilën e zgjodhi Allahu për robërit e Tij: ”Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj”. (El-Maide 3)

    Allahu lajmëroi për premtimin e Tij, dhe Allahu premtimin e Tij nuk e thyen, se kjo fe do të lartësohet mbi të gjitha fetë tjera: “(Allahu) Është Ai që e ka dërguar të Dërguarin e Tij me udhërrëfimin (Kur’anin) dhe fenë e së vërtetës, për ta lartësuar atë mbi të gjitha fetë, edhe sikur idhujtarët ta urrejnë këtë gjë”. (Et-Teube: 33)

    Nuk ka begati e as thesar më të çmuar sesa feja që Allahu e zgjodhi për krijesat e Tij e bëri rrugë që të arrihet deri tek Ai dhe e bëri rrugë të vetme për t’i arritur gradat e krenarisë, e fuqisë, ndihmës dhe përkrahjes! Ubej ibën Kab, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se i Dërguari i Allahut, ka thënë: ”Përgëzoje këtë Umet me pozitën e lartë, me fenë, me lartësimin, me fitore dhe pushtetin në Tokë. Kush bën vepra të ahiretit për dynjanë, në ahiret nuk do të ketë asgjë”.

    Dhe po ashtu ka thënë: ”Allahu ma mblodhi tokën dhe ma afroj, e pashë lindjen dhe perëndimin e saj, padyshim sundimi i Umetit tim do të arrijë në gjithë atë që më është afruar”.

    Me Islam nënkuptojmë nënshtrim, dhe dorëzim, dhe bindje ndaj urdhrave të Allahut dhe ndaj urdhrave të Dërguarit të Tij, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të. Detyrohet çdo krijesë që çdo adhurim t’ia drejtojë me sinqeritet vetëm se Allahut dhe ta pasojë të Dërguarin e Tij, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, dhe të largohet nga idhujtaria dhe nga çdo gjë që çon deri te ajo, sepse idhujtaria është shkaku i rënies shpirtërore, e cila të çon deri në devijim dhe shkatërrim në dynja dhe ahiret! Allahu thotë: ”Kush i shoqëron Allahut diçka (në adhurim), i ngjan atij që bie nga qielli e që e rrëmben zogu ose i ngjan atij që stuhia e erës e ka hedhur në një vend të largët e të humbur”. (El-Haxh: 31) Kurse mëkati i cili nuk falet në ahiret, nëse njeriu vdes dhe nuk pendohet nga ai në dynja, është pikërisht shirku (idhujtaria): ”Vërtet, Allahu nuk fal që të adhurohet dikush apo diçka tjetër veç Atij, por gjynahet e tjera më të vogla ia fal kujt të dojë”. (En-Nisa: 48)

    Islami është fe e pastër që përputhet me natyrshmërinë e pastër të njeriut! Islami është feja që i liroi njerëzit nga barrët e rënda dhe nga vështirësitë që i kishin më herët, si mëshirë dhe bamirësi, prej anës së Allahut: “dhe atyre që ndjekin të Dërguarin Tonë, Profetin që nuk di shkrim e lexim, të cilin ata do ta gjejnë të shënuar në shkrimet e tyre, në Teurat dhe Ungjill. Ai do t’i urdhërojë ata të bëjnë vepra të mira dhe do t’i ndalojë nga të këqijat; do t’ua lejojë të mirat e do t’ua ndalojë të këqijat, duke i liruar nga barrët e rënda dhe vështirësitë që kanë pasur. Prandaj, ata që do ta besojnë, përkrahin dhe nderojnë atë, duke ndjekur dritën që është zbritur me të, pikërisht ata janë të fituarit”. (El-A’raf: 157)

    Islami është fe që Allahu me të e themeloi sistemin shoqëror të ndërlidhur si bashkëlidhja në ndërtesa, elementet e së cilës janë të lidhur fort me njëri-tjetrin, ashtu si erdhi në hadithin që e përcjell Numan ibën Beshir, Allahu qoftë i kënaqur me të, ku thotë se i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ka thënë: ”Shembulli i besimtarit në dashurinë, mëshirën dhe miqësinë që kanë mes tyre është si shembulli i trupit; kur lëngon një organ në të, lëngon i gjithë organizmi”.

    Ebu Musa el Esharij, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, ka thënë: ”Besimtari me besimtarin janë si ndërtesa, elementet e së cilës janë të lidhur fort me njëri-tjetrin (dhe i lidhi gishtat e tij)”.

    Islami është fe që Allahu me të i mbrojti shpirtrat, pasuritë, mendjet dhe nderin! E ndaloi vrasjen e një shpirti, të cilin e ndaloi Allahu vrasjen e tij, përveç se atëherë kur e jep feja! E bëri të ndaluar cenimin e nderit të ndokujt dhe e bëri të ndaluar përdorimin e çdo gjëje që e dëmton trurin dhe mendjen e njeriut, si, drogën, cigaren, alkoolin, etj.! E ndaloi ngrënien e pasurisë në të kotë, me të gjitha format dhe ngjyrat e saj dhe ia mbrojti çdo njeriu të drejtën e vet dhe ia qartësoi detyrimet e tij, caktoi ligje dhe rregulla, për t’i mbrojtur të drejtat e njerëzve dhe ia ngriti vlerën dhe ia mbrojti krenarinë!

    Islami është fe që Allahu me të i ngriti bazat e drejtësisë në mesin e të gjitha krijesave, musliman apo jomusliman, arab apo joarab, të zi apo të bardhë, mashkull apo femër, i vogël apo i madh, dhe e bëri që takvaja për Allahun të jetë baza e epërsisë mes tyre: ”O njerëz! Në të vërtetë, Ne ju krijuam ju prej një mashkulli dhe një femre dhe ju bëmë popuj e fise, për ta njohur njëri-tjetrin. Më i nderuari prej jush tek Allahu është ai që i frikësohet më shumë Atij. Vërtet, Allahu është i Gjithëdijshëm dhe për Atë asgjë nuk është e fshehtë”. (El-Huxhurat: 13)

    Në Sunetin e të Dërguarit të Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, kanë ardhur shumë përgëzime me përkrahje dhe ngritje dhe fitore për këtë fe; nga ato:

    Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, duke thënë: ”Unë jam dërguar me shprehjen e shkurtër, por që mbart kuptime të gjëra dhe më është dhuruar fitorja duke ia ndezur tmerrin armikut (armikut në zemër), ndërsa, duke qenë në gjumë, mu dhuruan dhe mu vunë në dorë çelësat e thesareve të botës”.

    Muavije ibën Ebi Sufjan, Allahu qoftë i kënaqur me të, në hutben e tij tha se e ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, duke thënë: “Një grup nga umeti im do të vazhdojnë, të pranuar, në urdhrin e Allahut. Ata s’do të dëmtohen nga ata që ua kthejnë shpinën apo nga ata që i kundërshtojnë, derisa të vijë urdhri i Allahut dhe ata të jenë fitimtarë ndaj njerëzve”.

    Ubej ibën Kab, Allahu qoftë i kënaqur me të, përcjell se i Dërguari i Allahut, ka thënë: ”Përgëzoje këtë umet me pozitën e lartë, me fenë, me lartësimin, me fitore dhe pushtetin në Tokë”.

    Këto janë përgëzime të bekuara që na lajmëroi i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, i cili, nuk flet prej hamendjes, po flet me shpallje prej anës së Allahut!

    Shejh Usame ibën Abdullah Hajat

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

     

  • MOS E LËR THIRRJEN NË FE

    MOS E LËR THIRRJEN NË FE

    I riu që bën gjynahe, edhe pse të gjithë jemi të tillë, në vete ndien kundërshtim dhe përleshje mes dy gjërave;

    Ai dëgjon fjalime për thirrjen në fenë e Allahut dhe për mohimin e së keqes. Veshi i tij dëgjon argumente që urdhërojnë dhe nxisin për të thirrur në fe. I sheh thirrësit në fenë e Allahut para syve të vet dhe kjo e nxit të marrë pjesë në mejdanin e thirrjes dhe t’i bashkëngjitet karvanit. Jeta nuk e përballon pritjen.

    Sa nis euforia në vete dhe fillojnë parapërgatitjet që mësimet të jetësohen me vepra dhe përpjekje, e dëgjon një zë tjetër që e thërret nga brenda tij dhe i thotë:

    Çfarë është kjo? Ti po thërret në fenë e Allahut me gjithë ato gjynahe? Ti je në gabim? Thirrja në fe dhe përkrahja e fesë është shkallë e lartë dhe e respektueshme, nuk i takon dikujt si ti gjynahqar të angazhohet në këtë fushë. Më e mira për ty është të merresh me veten, ta urdhërosh atë në vepra të mira dhe ta ndalosh nga e keqja.

    Ky zë ka mundësi të mbizotërojë tek ai dhe të vendosë të largohet nga thirrja deri për një kohë tjetër. Ai e sheh që kjo rrugë kërkon rregullim fetar të vetes dhe se më e mira për të është të mos hyjë në këtë mejdan.

    Arritja deri te rezultati i menjëhershëm, duke gjykuar në këtë formë: kjo është gabim apo kjo është e saktë. Sigurisht se kjo logjikë refuzohet, fetarisht dhe logjikisht. Njëherë patjetër duhet që mendimi të vendoset në kandarin e argumenteve fetare dhe logjikës së shëndoshë, të sistemuar me peshoren e fesë. Ta shtjellojmë më gjerësisht këtë mesele, ndoshta mendja jote ka hapësirë të mjaftueshme që ta shtjellojmë. Kërkoj prej Allahut ndihmë dhe mbarësi!

    Çështja e parë: S’ka dyshim që fjala e cila nuk vërtetohet me vepra është e urryer në Kuran dhe Sunet dhe në thëniet e të parëve tanë të drejtë. Allahu thotë: “O besimtarë, përse thoni atë që nuk e bëni? Është shumë e urryer për Allahun të thoni atë që nuk e bëni.” (Es-Saf: 2-3)

    Po ashtu, Allahu thotë: “Vallë, a i urdhëroni njerëzit që të bëjnë të mira e veten po e harroni, ju që lexoni Shkrimet?! A nuk mendoni?” (El-Bekare: 44)

    Në hadithet profetike Usame ibn Zejdi përcjell që Pejgamberi (alejhi selam) ka thënë: “Do ta sjellin një njeri në Ditën e Kiametit të cilin do ta hedhin në zjarr, atij i dalin zorrët nga barku (shkaku i zjarrit të fortë dhe dënimit të rëndë) dhe në këtë gjendje me zorrët e tij jashtë do të sillet rrotull siç sillet gomari rreth e rrotull gurit të mullirit. Tubohen banorët e zjarrit përreth tij dhe i thonë: ‘O ti filan, çfarë është puna me ty? A nuk ishe ti që urdhëroje për në të mirë dhe ndaloje nga e keqja?’ Ai tha: ‘Ju urdhëroja për në të mirën e vetë nuk e veproja atë dhe ju ndaloja nga e keqja e vetë i afrohesha asaj.’ ”[1]

    Përcillen edhe transmetime nga të parët tanë të mirë. Një prej tyre është thënia e Ebu Derdasë: “Njeriu nuk e kupton thellësisht fenë derisa nuk i qorton njerëzit (për gjynahet) për hir të Allahut, e më pas i kthehet vetes dhe e qorton atë më fort.”[2]

    Çështja e dytë: Ky kërcënim në citatet e lartpërmendura, a e ka për qëllim qortimin e këtij personi, i cili thirr në të mirën dhe ndalon nga e keqja (edhe pse vetë nuk është shëmbëlltyrë)? Apo ka për qëllim qortimin e tij, sepse ai i bën gjërat e ndaluara, ndërkaq prej tij kërkohet të jetë i pari që largohet nga ato gjëra të ndaluara?

    Besoj që fjala bëhet për të dytin dhe u përshtatet argumenteve fetare; sepse nuk është e logjikshme që njeriu të qortohet për punën e mirë, ndërsa vepra e tij e mirë të llogaritet e keqe dhe të dënohet për të.

    Ibn Kethiri, Allahu e mëshiroftë, e zgjodhi këtë kuptim dhe tha: “Argumentet tregojnë që qortimi i tyre nuk erdhi shkaku se urdhëruan për të mirën, edhe pse vetë nuk e punuan atë, po për shkak se e braktisën urdhërimin për në të mirën.”[3]

    Çështja e tretë: Pasi ta gjeneralizojmë këtë rezultat, a ka dikush që nuk bën gabim dhe nuk bie në gjynah? Njerëzit të gjithë janë gjynahqarë dhe gabojnë. Nuk mundet njeriu të arrijë deri në atë nivel saqë të mos bëjë më gjynah. E pas gjithë kësaj, a tolerohet të themi se nuk i takon askujt t’i urdhërojë njerëzit t’ia kenë frikën Allahut, sepse ai patjetër vetë e ka të bjerë në gjynah dhe deri te kjo vjen për shkak se frika ndaj Allahut në zemrën e tij është e dobët; apo nuk i takon askujt t’i urdhërojë njerëzit për devotshmëri përderisa ai vetë bën gjynah, sepse nuk ia ka frikën Allahut!

    Kjo shkurtimisht nënkupton që ai nuk duhet ta thirrë askënd në fe, e as ta urdhërojë dikë për në të mirën, sepse askush nuk mund të arrijë nivelin që të mos bëjë gjynahe.

    Seid ibn Xhubejri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Nëse nuk do të thirrte për në të mirën dhe nuk do të ndalonte nga e keqja, sepse është gjynahqar dhe vepron gjynahe, atëherë askush nuk kishte për të thirrur në të mirën dhe nuk kishte për të ndaluar nga e keqja.” Maliku për këtë thënie të Seidit tha: “E ka thënë të vërtetën. A ka njeri pa gjynahe?!”[4]

    Drejt këtij kuptimi aludon poeti duke thënë:

    Sikur të mos i këshillonte njerëzit ai që bie në gjynahe, kush do t’i këshillonte gjynahqarët pas Muhamedit (alejhi selam).

    Çështja e katërt: Njeriu karshi së keqes për obligim i ka dy gjëra:

    E para: ta braktisë atë dhe

    E dyta: ta ndalojë atë.

    Po ashtu, karshi së mirës për obligim i ka dy gjëra:

    E  para: ta veprojë atë dhe

    E dyta: të urdhërojë për në të.

    Kur e braktis obligimin e parë, a nënkupton kjo që bie edhe obligimi i dytë? Ibn Kethiri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Urdhërimi për në të mirën dhe veprimi i së mirës janë obligim dhe nuk duhet të braktiset njëra nëse bie tjetra. Ky është mendimi më i saktë i dijetarëve të vjetër dhe atyre bashkëkohorë.”[5]

    Braktisja e këshillimit dhe e thirrjes për në të mirën, si dhe e ndalimit nga e keqja për shkak se ti bën gjynahe apo për shkak se nuk e vepron të mirën, kjo vetvetiu është një e keqe tjetër.

    DR. MUHAMED ED DUVEJSH

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

    PJESË NGA LIBRI “RRUGA E SHPËTIMIT NGA E KEQJA E GJYNAHUT”

    (Libri është i përkthyer në shqip)

    [1] Buhariu (3267), Muslimi (2989).

    [2] Tefsir Ibn Xherir (1/258).

    [3] Tefsir Ibn Kethir (1/129).

    [4] Tefsir Ibn Kethir (1/129-130).

    [5] Tefsir Ibn Kethir (1/129).

  • REALIZIMI I TEUHIDIT

    REALIZIMI I TEUHIDIT

    Realizimi i teuhidit (njësimit të Allahut) dhe përkujdesja për të është arma më e rëndësishme e besimtarit në luftën kundër shejtanit dhe anija më e rëndësishme e shpëtimit nga e keqja e gjynahut.

    Abdullah ibn Mesudi tregon se natën e Israsë, kur Pejgamberi (alejhi selam) u ngrit në qiell, e ndalën te pema Sidretul Munteha dhe iu dhanë tri gjëra: pesë kohët e namazit, dy ajetet e fundit të sures Bekare dhe falja e gjynaheve të mëdha (shkatërruese) atij që e adhuron vetëm Allahun pa i bërë ortak në adhurim.[1]

    Ebu Derda përcjell se Pejgamberi (alejhi selam) ka thënë: “Allahu thotë: “Kush vjen me një të mirë, do t’i shumëfishohet deri në dhjetë, bile edhe më tepër, ndërsa kush vjen me një të keqe, për të shpërblehet me një të keqe apo i falet atij. Kush më afrohet Mua një pëllëmbë, Unë i afrohem atij një kut, e kush më afrohet Mua një kut, Unë i afrohem atij një pash, e kush më vjen duke ecur, Unë i afrohem atij duke ngarendur. Kush më vjen me gjynahe sa Toka plot dhe më ka adhuruar vetëm Mua, pa më përshkruar ortak në adhurim, Unë e takoj atë po me aq falje.”[2]

    Fjala e teuhidit (fjala la ilahe il-lAllah) i bën dobi në Ditën e Kiametit atij që e shqipton, beson dhe punon me të. Pejgamberi (alejhi selam) thotë: “Allahu në Ditën e Kiametit e zgjedh një njeri nga umeti im para të gjitha krijesave të tjera dhe e thërret për llogaridhënie. Përpara i shtrihen nëntëdhjetë e nëntë regjistra, çdo regjistër është i madh sa largësia e shikimit. Më pas i thuhet atij: ‘A mohon diçka nga kjo që gjendet në regjistra? A të kanë bërë padrejtësi melaqet e Mia të angazhuara me regjistrimin e veprave?” Robi thotë: ‘Jo o Zot.’ Allahu thotë: ‘A ke ndonjë justifikim?’ Robi thotë: ‘Jo o Zot.’ Allahu thotë: ‘Përkundrazi, ti te Ne e ke një të mirë dhe sot nuk do të të të bëhet padrejtësi.’ E sjellin një kartë ku në të shkruan ‘esh-hedu en la ilahe il-lAllah ue esh-hedu enne Muhameden abduhu ue resuluhu’. Allahu thotë: ‘Sille peshoren tënde (që do të peshohen në të veprat e tua të këqija që gjenden në ata regjistra dhe kjo kartë).’ Robi thotë: ‘O Zot, kjo kartë nuk mund t’u afrohet gjithë këtyre regjistrave?’ Allahu thotë: ‘Ty nuk të bëhet padrejtësi.’ Vendosen regjistrat në njërin krah të peshores dhe karta në krahun tjetër të peshores dhe, me të vërtetë, krahu i peshores me regjistrat shkon përpjetë, ndërsa krahu i peshores me kartën bie poshtë sepse peshon më rëndë. Me emrin e Allahut nuk mund të peshohet asgjë dhe të jetë ekuivalent.”[3]

    Pra, realizimi i teuhidit dhe largimi nga çdo gjë që e njollos atë ia bën të mundshme njeriut, me lejen e Allahut, ta realizojë këtë gradë.

    Ibn el-Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Atyre, që e njësojnë Allahun drejt dhe nuk e njollosin besimin e tyre me shirk, u falen disa vepra që të tjerëve, të cilët nuk janë si ata, nuk u falen. Po qe se njeriu, i cili e ka adhuruar Allahun pa i bërë ortak në asnjë lloj adhurimi, e takon Allahun me gjynahe sa Toka, Allahu e pret atë po me aq falje. Këtë privilegj nuk e arrin ai që ka mangësi në teuhidin e tij. Teuhidi i pastër, që nuk njolloset me ndonjë lloj të shirkut, nuk lë asnjë gjynah, sepse ky teuhid në vete përmban dashurinë e Allahut të Vetëm, madhështimin e Tij, frikën ndaj Tij dhe shpresën e Tij, gjë që e detyron shlyerjen e gjynaheve, edhe nëse janë ato sa Toka. Fëlliqësira e gjynaheve kalon sepse shtytësi që e fshin atë fëlliqësirë është aq i fortë saqë nuk mund të rezistojë.”[4]

    Disa prej nesh mund të pyesim: Çfarë vlere ka teuhidi? Përse aq shumë duhet larguar nga shirku? Këtyre pyetjeve u përgjigjet Ibn el-Kajimi i cili thotë: “Dije se ai që këmbëngul në gjynahe, asnjëherë nuk mund ta realizojë teuhidin e plotë që mos t’i përshkruajë ortak Allahut në asgjë dhe ta mohojë shirkun në përgjithësi. Nuk mundet ai që është i dhënë pas gjynaheve të mëdha dhe ai që këmbëngulë në gjynahet e vogla të kenë teuhid të pastër dhe të mos bien në ndonjë lloj të shirkut. Kjo është e pashmangshme. Nuk duhet të merren në konsideratë fjalët e polemizuesit që nuk ka hise në veprat e zemrës, madje zemrën e ka të fortë si guri apo edhe më të ngurtë, nuk duhet të merren në konsideratë fjalët e tij kur thotë: ‘Përse gjynahqari nuk paska mundësi të ketë teuhid të plotë? Çka e bënë të pamundur këtë?’ Sikur të supozonte që mund të ndodhë realisht (d.m.th. që gjynahqari të mos bjerë në ndonjë lloj të shirkut), megjithatë kjo nuk nënkupton që rënia e tij në ndonjë lloj të shirkut do të jetë e pashmangshme. Për këtë shkak lëre këtë zemër të sprovuar me polemikën dhe injorancën e saj. Dije që këmbëngulja në mëkate e detyron vetvetiu zemrën të ketë frikë dikë tjetër përveç Allahut, shpresën ta lidhë me dikë tjetër përveç Allahut, dashurinë ta lidhë me dikë tjetër përveç Allahut, t’i përulet dhe t’i mbështetet dikujt tjetër përveç Allahut, e kjo ta çojë të zhytet në detet e shirkut. Gjykuesi në këtë rast është vetë njeriu i cili e njeh veten e tij, normalisht nëse ka mendje. Poshtërsia e gjynaheve patjetër e prek zemrën, derisa i mbjellin frikë ndaj dikujt tjetër përpos Allahut, gjë që është shirk dhe i mbjell dashuri për dikë tjetër përpos Allahut. Kërkimi i ndihmës prej dikujt tjetër përpos Allahut (në gjërat që duhet të kërkohen veç prej Allahut) është një prej shkaqeve që e çojnë deri te qëllimi i tij; kështu që vepra e tij nuk bëhet me Allahun dhe për Allahun. Ky është realiteti i shirkut. Po, ka mundësi ta posedojë teuhidin e Ebu Xhehlit dhe adhuruesve të idhujve, e ai është teuhidi rububije (njësimi i Allahu në veprimtarinë e Tij), që do të thotë se ti e pohon që nuk ka krijues tjetër përpos Allahut. Po ta kishte shpëtuar dikë ky lloj i teuhidit si i vetëm, do t’i shpëtonte adhuruesit e idhujve, por çështja lidhet me teuhidin uluhije (njësimin e Allahut në adhurim) i cili është dallues në mes idhujtarëve dhe besimtarëve. Sidoqoftë, qëllimi është se ai i cili nuk i bën Allahut ortak në asgjë dhe teuhidi i tij është i plotë, e pamundur është ta takojë Allahu me gjynahe sa Toka, duke këmbëngulur në to dhe pa u penduar prej tyre, sepse teuhidi i plotë nënkupton që dashurinë, përuljen, nënshtrimin, frikën dhe shpresën e tij të gjitha i ka të lidhura për Allahun e Madhërishëm.”[5]

    Realizimi i teuhidit e skalit sjelljen e myslimanit deri në atë nivel saqë shpirti i tij e refuzon gjynahun dhe ndien në vete që dashuria e tij për Allahun, përulja dhe nevoja e tij për Allahun e bëjnë atë që mos t’u afrohet ndalesave apo t’i tejkalojë kufijtë. Edhe atëherë kur bie në ndonjë gjynah, shumë shpejt kthjellet dhe zgjohet nga pakujdesia.

    Disa njerëz e përfytyrojnë dhe e ekzagjerojnë në kuptim duke menduar se argumentet fetare që flasin rreth faljes së Allahut për besimtarët, të cilët nuk i përshkruajnë Allahut ortak, janë dëshmi për pafajësinë dhe çiltërsinë e tyre dhe se ata i përfshin falja e Allahut përherë, të gjallë dhe të vdekur. Ky mendim nuk është i vërtetë, përndryshe çfarë kuptimi do të kenë argumentet e sakta që tregojnë se besimtarët dënohen në zjarr sipas veprave të tyre edhe pse ata dëshmojnë la ilahe il-lAllah dhe nuk i bëjnë ortak Allahut në adhurim! Kjo tregon që kuptimi i teuhidit, realizimi i tij dhe mohimi i shirkut është më i largët dhe më i thellë se këndvështrimi i shkurtër që ata e shohin.

    Kuptimi i teuhidit dhe i shirkut nuk është në gjendje më të mirë se botëkuptimet fetare të tjera që i ka përfshirë mjegullnaja dhe ndryshku dhe mbi to kanë nisur të dominojnë mendimet e njerëzve dhe tekat e tyre.

    Ibn el-Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Ne nuk themi që nuk hyn në zjarr askush nga ithtarët e teuhidit, bile shumë prej tyre do të hyjnë në zjarr shkaku i gjynaheve të tyre dhe do të ndëshkohen sipas gjynaheve të tyre e pastaj do të dalin prej aty. Nuk ka kundërshtim mes dy çështjeve për atë që i lexon argumentet që i përmendëm më herët.”[6]

    Kur do ta kuptosh këtë realitet, shpalle bojkotin tënd ndaj atyre botëkuptimeve të ngurta që ithtarët e saj e paramendojnë veten që janë të pastër nga shirku dhe janë realizues të teuhidit, veç pse janë larguar nga disa dukuri të caktuara apo i ruajnë disa shprehje të përcaktuara, apo veç pse kanë lindur në ndonjë vend besimtar dhe familjarisht janë të lidhur me besimtarë!

    Kur do të vetëdijesohesh që ke nevojë të madhe për ta realizuar dhe vërtetuar teuhidin në zemër, do ta kuptosh që teuhidi ka nivele dhe gradë, e ky realitet do të të nxitë të garosh dhe të lartësohesh në ato nivele.

    Ibn el-Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Dije që rrezet e fjalës ‘la ilahe il-lAllah’ i shkapërderdhin errësirat e gjynaheve sipas fuqisë dhe dobësisë së tyre. Ato rreze bëjnë dritë dhe njerëzit dallohen mes vete në përfshirjen e asaj drite sipas fuqisë dhe dobësisë së saj që e di veç Allahu; ka njerëz që dritën e fjalës ‘la ilahe il-lAllah’ në zemrën e tyre e kanë si drita e diellit, disa të tjerë e kanë si ylli shndritës, disa të tjerë e kanë si flakadani i madh, disa si kandili që ndriçon e disa si kandili që bën pak dritë. Për këtë shkak në Ditën e Kiametit shfaqet dritë që ndriçon para tyre dhe në të djathtën e tyre sipas dritës së fjalës ‘la ilahe il-lAllah’ që e kanë në zemrat e tyre, ndërsa sasia e dritës në zemër varet nga dija, vepra, njohja dhe gjendja që e ka për këtë fjalë.”[7]

    Ashtu si dallohen besimtarët në mes vete në shkallën e dritës së kësaj fjale në zemrat e tyre, ashtu dallojnë rezultatet dhe frytet e teuhidit në dynja dhe ahiret.

    Ibn el-Kajimi, Allahu e mëshiroftë, e qartëson këtë duke thënë: “Sa herë që rritet dhe forcohet drita e kësaj fjale, ajo i djeg dyshimet dhe epshet sipas fuqisë dhe forcës së vet, derisa vjen në një gjendje që çdo dyshim, epsh dhe gjynah që i del përballë vetëm se e djeg. Kjo është gjendja e atij që është i sinqertë në teuhidin e tij, i cili nuk i ka përshkruar ortak Allahut në adhurim. Cilido gjynah, dyshim apo epsh që i afrohet kësaj drite, ajo vetëm se e djeg atë. Qielli i imanit të tij është i mbrojtur me yje nga vjedhësit e të mirave të tij, e vjedhësi arrin të marrë nga ato të mira atëherë kur njeriun e kaplon shkujdesja, gjë që njeriu e ka në natyrë dhe patjetër që i ndodhë çdokujt, por, kur kthjellet dhe e kupton se çfarë është vjedhur prej tij, atëherë i shpëton të mirat nga vjedhësi i tij, apo arrin t’i dyfishojë ato me përfitimin e tij. Ai gjithnjë është i tillë me vjedhësit prej xhindeve dhe njerëzve dhe nuk është sikur ai që i hap thesaret e tij dhe i lë ata të veprojnë çfarë të duan.”[8]

    Andaj, të kujdesemi ta realizojmë teuhidin në zemrat tona, t’i mbushim ato me dashurinë për Allahun dhe madhërimin e Tij, ta largojmë çdo lidhje që na lidh me dikë tjetër përpos Allahut dhe mos t’i drejtohemi dikujt tjetër përveç Allahut.

    DR. MUHAMED ED DUVEJSH

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

    PJESË NGA LIBRI “RRUGA E SHPËTIMIT NGA E KEQJA E GJYNAHUT”

    (Libri është i përkthyer në shqip)

    [1] Muslimi (244).

    [2] Muslimi (2677), Ahmedi (5/172).

    [3] Tirmidhiu (2639), Ahmedi (2/213), Ibn Maxhe (4300).

    [4] Igathetu el-Lehfan (1/63).

    [5] Medarixhus Salikin (1/354-355).

    [6] Medarixhus Salikin (1/358).

    [7] Medarixhus Salikin (1/358).

    [8] Medarixhus Salikin (1/358).

  • NAMAZI I KËRKIMIT TË SHIUT (EL ISTISKAJA)

    NAMAZI I KËRKIMIT TË SHIUT (EL ISTISKAJA)

    1. Fjala ‘el istiska’ në gjuhën arabe do të thotë kërkim i ujit, që nënkupton ta kërkosh rënien e shiut mbi vendbanimet dhe robërit e Allahut.

    Ndërsa, sipas sheriatit, do të thotë të kërkosh nga Allahu t’i begatojë me shi robërit e Tij kur ata kanë nevojë për të.[1]

    1. Uji është i begatë dhe begatia e tij është e madhe. Prej ujit varet jeta e njeriut, e kafshëve dhe e bimëve dhe ky realitet e bën të domosdoshëm falënderimin e Allahut pa u ndalur dhe në vazhdimësi.

    Nëse nuk bie shi apo rënia e tij vonohet apo pakësohet dhe si pasojë e kësaj gjendjeje vjen deri te thatësia, kjo është provë e madhe për krijesat dhe rikujtim për nevojën e madhe që e kanë për Allahun dhe rikujtim për përsosurinë e Allahut në të qenët e Tij Pasanik që s’ka nevojë për asgjë. Allahu është Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim dhe të Cilin krijesat në tërësi e synojnë për të gjitha nevojat, gjendjet dhe domosdoshmëritë e tyre, dhe kjo e bën të detyrueshëm kthimin e robërve drejt Zotit të tyre me bindje, adhurim, pendim dhe kërkimfalje.

    Prandaj, u bë i ligjshëm kërkimi i rënies së shiut, mëshirë për robërit dhe kërkim i ndihmës prej Allahut të Vetmit për të rënë shi, që nuk e posedon dhe nuk mund ta zbresë askush tjetër përveç Allahut të Madhëruar.

    1. Kërkimi i shiut bëhet i ligjshëm, nëse toka thahet, shiu nuk bie, apo ujërat e burimeve dhe puseve harxhohen, lumenjtë thahen apo iu zvogëlohet uji, apo njerëzit dëmtohen nga mosfurnizimi me ujë të bollshëm.[2]
    2. Kërkimi i rënies së shiut nga Allahu bëhet në tri mënyra:

    E para: Me lutje dhe dua në çdo kohë, pa falur namaz dhe pa mbajtur hutbe dhe duke mos e ndërlidhur lutjen me përfundimin e ndonjë namazi, secili mund të lutet vetë dhe mundet edhe të tubuar, në xhami apo në vend tjetër.

    Kjo mënyrë e kërkimit të shiut është e pëlqyer me konsensus të dijetarëve.[3]

    Argument që aludon për këtë mënyrë të kërkimit të shiut është fjala e Allahut: “…e u thashë: “Kërkoni falje nga Zoti juaj, i Cili është Falës i Madh, që Ai t’ju dërgojë shi të bollshëm, t’ju shtojë pasurinë dhe fëmijët tuaj dhe të bëjë për ju kopshte e lumenj!” (Nuh: 10-12)

    E dyta: Me lutje për rënien e shiut gjatë mbajtjes së hutbes së xhumasë, ashtu si veproi Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të,[4] apo me lutje pas faljes së namazeve.

    Ibën Tejmije, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Lejohet kërkimi i rënies së shiut nëpërmjet lutjeve pas faljes së namazeve vullnetare të përcaktuara dhe që janë sunet i fortë (d.m.th. që falen pas farzeve), si dhe në hutben e xhumasë dhe të ngjashme me të, ashtu si veproi Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të.”[5]

    E treta: Kërkimi i rënies së shiut në grup, me faljen e dy rekateve dhe me mbajtjen e hutbes. Kjo është mënyra e përsosur dhe më e mira e kërkimit të shiut.

    1. Namazi i kërkimit të shiut është sunet i fortë, i vërtetuar me sunetin (veprimin) e Profetit, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, dhe të katër kalifëve të drejtë (Ebu Bekrit, Omerit, Othmanit dhe Aliut), Allahu qoftë i kënaqur prej tyre.[6]

    Abdullah ibën Zejd, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë: “Doli Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, për ta falur namazin e kërkimit të shiut, u drejtua kah Kibla të lutej dhe (para se të lutej) e veshi xhyben pasi e kthehu mbrapsht, pastaj i fali dy rekate dhe lexoi me zë.”; me një transmetim tjetër: “Doli për në faltore…”[7]

    1. Pëlqehet njëjtë për të gjithë, banorët e fshatrave dhe qyteteve, luginave dhe udhëtarëve, të dalin për namazin e shiut.[8]
    2. Pëlqehet që për namazin e shiut të dalin pleqtë dhe të dobëtit, fëmijët dhe të pafuqishmit, sepse lidhshmëria e tyre me dynjanë dhe bukuritë e saj është e vogël, kështu që shpresohet të pranohen lutjet e tyre dhe pëlqehet të dalin edhe gratë, por jo të zbukuruara.[9]

    Argument për këtë është fjala e Pejgamberit, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, i cili tha: “Ju a nuk ndihmoheni dhe nuk furnizoheni vetëm se për shkak të të dobëtve tuaj.”[10]

    Me një transmetim tjetër: “Këtë umet Allahu e ndihmojnë me të dobëtit e saj, me lutjet, namazin dhe sinqeritetin e tyre.”[11]

    1. Falja e namazit të shiut nuk përkufizohet me ndonjë kohë të veçantë, por ligjërohet dhe lejohet të falet në çdo kohë, natën apo ditën, këtu veçohen kohët kur urrehet falja e namazit vullnetar dhe këtu nuk ka mospajtim mes dijetarëve, “sepse koha e faljes së namazit të shiut është e gjerë dhe s’ka nevojë të falet në kohën kur ndalohet falja e namazit vullnetar.”[12]
    2. Namazi i shiut pëlqehet të falet në kohën kur falet namazi i Bajramit, në mëngjes me ngritjen e diellit nga horizonti sa një shtizë, sepse Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, doli për ta falur namazin e shiut ‘kur dolën rrezet e diellit.’[13]
    3. Pëlqehet për imamin që t’i lajmërojë njerëzit për kohën e faljes së namazit të shiut disa ditë përpara kohës së caktuar, kështu që njerëzit të përgatiten për namaz dhe të motivohen myslimanët për t’u penduar nga mëkatet dhe të largohen nga padrejtësitë, ta japin lëmoshën, të agjërojnë, t’i braktisin armiqësitë dhe grindjet në mes vete, sepse adhurimi është shkak për të sjellë mirësi dhe bereqet, ndërsa mëkatet shkak për të sjellë thatësira dhe ndërprerje të shiut dhe fatkeqësi.
    4. Forma e namazit të shiut është kjo në vijim:

    Dalin imami dhe njerëzit për në faltore, imami i fal dy rekate të ngjashme me ato të Bajramit, në rekatin e parë i merr shtatë tekbire dhe në rekatin e dytë i merr pesë tekbire, jashtë tekbirit fillestar dhe tekbirit gjatë ngritjes prej rekatit të parë për në rekatin e dytë.

    Në të dy rekatet lexon me zë dhe lexon nga Kurani atë që e lexonte Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, në namazin e Bajramit, pra, në rekatin e parë e lexon suren El A’la dhe në rekatin e dytë lexon suren El Gashije, apo suren Kaf dhe suren El Kamer.

    Pasi imami e fal namazin, drejtohet ka njerëzit duke ia kthyer shpinën Kibles, e mban vetëm një hutbe, ku në të e shpeshton istigfarin (kërkimfaljen).

    Pasi e përfundon hutben, kthehet kah Kibla, e kthen xhyben mbrapsht, duke e kthyer anën e djathtë në anën e majtë dhe anën e majtën në anën e djathtë, në shenjë optimizmi të ndryshimit të gjendjes së tokës, nga tokë e thatë në tokë pjellore.

    Pastaj bën lutje sipas asaj që ka ardhur në argumente: “Allahume egithna (O Allahu im, ndihmona dhe na lësho shi)”, “Allahume iskina, Allahume iskina, Allahume iskina (O Allahu im, begatona me ujë -3 herë-)”.

    Imami është i vendosur në lutjet e tij dhe gjatë lutjes i ngre duart lart, ndërsa njerëzit pas lutjeve të tij thonë ‘amin (o Zot, pranoje lutjen)’, dhe pasi të përfundojë imami me lutjet, të gjithë shpërndahen dhe shkojnë.

    1. Disa nga dijetarët bazohen në disa hadithe profetike dhe thonë se hutbja mbahet para namazit, kurse disa dijetarë të tjerë thonë se imami zgjedh kur ta mbajë hutben, para apo pas namazit, ‘mirëpo nëse e mban hutben para namazit, atëherë nuk mban hutbe tjetër pas namazit, pra nuk bashkon në mes dy çështjeve, andaj ose e mban hutben para namazit ose e mban hutben pas namazit.”[14]
    2. Namazi i shiut nuk ka ezan dhe as ikamet, dijetarët të gjithë për këtë janë unikë dhe për faljen e tij nuk thirret me fjalët ‘es salate xhamiaten (namazi me xhemat)’[15], sipas mendimit më të saktë, sepse koha e saj më veç është caktuar paraprakisht dhe njerëzit janë të informuar dhe ata më veç janë të përgatitur për ta falur dhe s’ka nevojë për thirrje të posaçme, pasi mjafton tubimi i tyre për ta falur.[16]
    3. Zbukurimi dhe veshja e rrobave të zbukuruara nuk është e arsyeshme për faljen e namazit të shiut, por prej sunetit është të dilet i thjeshtë, i përulur, i nënshtruar, jo të vishen rroba të bukura dhe jo të përdoret parfumi, sepse këto janë nga përsosuria e zbukurimit, kurse kjo ditë është dita e modestisë dhe nënshtrimit, prandaj gjatë ecjes për në faltore dhe gjatë uljes duhet të jetë i thjeshtë, të jetë i nënshtruar dhe i përulur para Allahut dhe ta dojë takimin me Atë.[17]

    Ibën Abasi, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë: “Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, doli për namazin e shiut i thjeshtë, jo me rroba të zbukuruara dhe jo i parfumosur, i përulur, i qetë, i nënshtruar dhe i fali dy rekate …”[18]

    1. Dalja për namazin e shiut pa u zbukuruar dhe pa u parfumosur nuk e ndalon pastrimin, prandaj pëlqehet pastrimi me ujë dhe përdorimi i misvakut dhe i gjërave që e ndalojnë erën e keqe, sepse bëhet fjala për namaz, ku për faljen e tij pëlqehet tubimi dhe mbajtja e hutbes.[19]
    2. Pas faljes së namazit të shiut, nëse myslimanëve Allahu u lëshon shi, ata e falënderojnë dhe e madhërojnë Allahun.

    Atyre nuk u ndalohet përsëritja e faljes së namazit të shiut më shumë se një herë, nëse nuk u bie shi pasi e kanë falur namazin, sepse Allahu e do përuljen dhe këmbënguljen e robit për ta arritur atë që e dëshiron. Në esencë, shkaku i faljes së namazit të shiut është nevoja për shi dhe pasi nevoja ende është prezente, lejohet të përsëritet namazi i kërkimit të shiut, duke ia bashkëngjitur edhe shpeshtimin e istigfarit, pendimin dhe lëmoshën. Allahu thotë: “Vetëm sikur të përuleshin kur u erdhi ndëshkimi Ynë! Por zemrat e tyre u bënë gur, ndërsa djalli ua paraqiste si të bukura veprat e tyre të këqija.” (El-Enam: 43)[20]

    1. Nëse ndodh që njerëzit të përgatiten për të dalë për namaz të shiut dhe ndërkohë bie shi para se të dalin, në këtë rast ata nuk dalin për ta falur namazin e shiut, por e falënderojnë Allahun për dhuntinë e Tij dhe kërkojnë që t’u shtojë nga mirësitë e Tij.

    Dijetarët e medhhebit shafiitë janë të mendimit, që në këtë rast njerëzit duhet të dalin dhe ta falin namazin në shenjë falënderimi ndaj Allahut dhe të kërkojnë edhe më shumë nga mirësitë e Tij.[21]

    1. Nëse dalin njerëzit nga shtëpia dhe shiu bie para se të fillohet me namaz, në këtë rast e falin namazin në shenjë falënderimi ndaj Allahut dhe Atë e madhërojnë dhe Atij i drejtohen me lutje.[22]
    2. Nëse një tokë nga tokat e myslimanëve preket nga thatësia dhe nuk bie shi, e ligjshme është që myslimanët nga vendet e tjera ta falin namazin e shiut për vëllezërit e tyre, ky është mendimi i shumicës së dijetarëve, prandaj pëlqehet për ata që Allahu i ka begatuar me shi ta falin namazin e shiut për atë vend që e ka përfshirë thatësia apo kanë nevojë për ujë. Kjo është edhe fetvaja e dijetarit Abdulaziz ibën Bazit, Allahu e mëshiroftë.[23]
    3. Prej suneteve kur bie shi është të thuhet: “Allahume sajiben nafian ( O Allahu im, bëje këtë shi të begatshëm dhe të dobishëm).”[24]

    Kur bie shi, pëlqehet shpeshtimi i lutjes, sepse kjo është koha e zbritjes së mëshirës. Në një hadith Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, thotë: “Dy lutje nuk kthehen mbrapsht: lutja gjatë thirrjes së ezanit dhe lutja kur bie shi.”[25]

    1. Nëse pasi të falet namazi i shiut, shiu bie në sasi të mëdha derisa të dëmtohen njerëzit apo të kenë frikë se do të dëmtohen, në këtë rast pëlqehet lutja që shiu të pakësohet dhe dëmi i tij të largohet dhe shiu të bjerë në vende ku bën dobi e jo dëm. Lutja bëhet ashtu si e bëri Profeti, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, i cili tha: “O Allahu im, le të bjerë shiu përreth nesh dhe jo mbi ne, o Allahu im, le të bjerë mbi kodra e male, mbi pyje e rrafshnalta dhe mbi lugina e vende ku rriten pemët.”[26]

    Nuk është e ligjshme të falet namaz për t’i thënë këto lutje, sepse Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, në këtë rast u lut pa falur namaz.”[27]

     

    O Allahu im, na lësho shi, na jep ujë neve dhe jepu ujë robërve të Tu, të lutem na lësho shi që na e largon nevojën, shi të këndshëm dhe që tokën e bën pjellore, shi të dobishëm e jo të dëmshëm, të menjëhershëm e jo të vonuar dhe shpërndaje mëshirën Tënde, o Zot i botëve!

    Falënderimi i takon Allahut, Zotit të botëve.

     

    [1] Shih: El Mexhmua të imam Neveviut (5/64), Lisanul Arab (14/393), El Meusua el Fik’hije (3/304).

    [2] Shih: El Mugni, Ibën Kudame (3/334), El Mexhmua (5/64).

    [3] Shih: Et Temhid, Ibën Abdulber (17/172), El Mexhmua (5/64).

    [4] Buhariu (933), Muslimi (897).

    [5] Mexhmual Fetava (24/32).

    [6] Shih: El Mugni, Ibën Kudame (3/334), El Mexhmua (5/63).

    [7] Buhariu (1024, 6343), Muslimi (894).

    [8] Shih: El Mugni, Ibën Kudame (3/346), El Mexhmua (5/63).

    [9] Shih: El Mugni (3/335).

    [10] Buhariu (2896).

    [11] Nesaiu (3178), shejh Albani e vlerësoi hadithin të saktë,

    [12] El Mugni (3/337), dhe shih: El Mexhmua (5/77).

    [13] Ebu Davudi (1173), shejh Albani hadithin e vlerësoi të mirë.

    [14] Esh Sherh el Mumtia, Ibën Uthejmin (5/216).

    [15] Kuptimi i fjalëve është tubohuni për namaz apo tani do të falet namaz me xhemat jashtë namazit farz. (sh.p.).

    [16] Shih: El Mugni (3/337), Sherh El Umde, Ibën Tejmije (fq. 100 – kaptina e namazit), Esh Sherh el Mumtia, Ibën Uthejmin (5/223).

    [17] Shih: El Mugni (3/334), El Mexhmua (5/66).

    [18] Nesaiu (1521), Ibën Maxhe (1266), shejh Albani hadithin e vlerësoi të mirë.

    [19] Shih: El Mugni (3/334), El Mexhmua (5/66).

    [20] Shih: El Mugni (3/348), El Mexhmua (5/88), El Meusua el Fikhije (3/306).

    [21] Shih: El Mugni (3/337), El Mexhmua (5/89), Esh Sherh el Mumtia, Ibën Uthejmin (5/221).

    [22] Shih: El Mugni (3/347).

    [23] Shih: El Mexhmua (5/64), El Meusua el Fikhije (3/306), Mexhmua fetava Ibën Baz (13/65).

    [24] Buhariu (974).

    [25] Hakimi (2/124), dhe hadithi është Sahih el Xhami’ (3078).

    [26] Buhariu (1013), Muslimi (897).

    [27] Shih: El Mugni (3/349), El Mexhmua (5/95).

     

    Dr. Muhamed Salih el-Munexhid

    Nga arabishtja: Irfan Jahiu

    Pjesë e librit “UDHËZIME DHE DISPOZITA PËR NDODHITË E NDRYSHME GJATË VITIT”

  • PËRGATITJA PËR HAXH

    PËRGATITJA PËR HAXH

    Frikojuni Allahut me frikërespekt të vërtetë, adhuroni Atë me përkushtim të sinqertë duke qenë në fenë e pastër, faleni namazin jepeni zeqatin se kjo është feja e drejtë.

    Këto ditë të bekuara muslimanët përgatiten për udhëtim kah Qabja për ta kryer Haxhin, disa prej tyre Haxhin e detyruar (Haxhin e Islamit) e disa prej tyre Haxhin vullnetar. Pa dyshim se ky udhëtim i gjatë disa ditësh kërkon prej haxhiut përgatitje materiale, fizike e shpirtërore, me qëllim që kjo pajisje t’i mjaftojë gjatë kohës së Haxhit dhe mos të varet prej të tjerëve. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugë dhe dijeni se pajisja më e mirë është devotshmëria”. (El-Bekare: 197)

    Allahu, azze ue xhel, na urdhëroi me pajisje të mjaftueshme e cila përbëhet prej marrjes së ushqimit të mjaftueshëm me vete, lënia e ushqimit të mjaftueshëm për familjen derisa të kthehemi dhe posedimi i mjetit të transportit i cili na çon deri në Qabe dhe na kthen deri në vatanin tanë. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është detyrim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo”. (Ali Imran: 97)

     Më herët disa prej haxhilerëve kur niseshin për në Haxh nuk pajiseshin me mjetet e duhura që u nevojiteshin, kështu që rrugës jetonin në kurriz të të tjerëve duke u bërë barrë e parazit i tyre. Prandaj Allahu i ndaloi prej kësaj vepre dhe i urdhëroi ata që të pajisen me aq sa u mjafton që t’i largohen varësisë prej të tjerëve. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugë dhe dijeni se pajisja më e mirë është devotshmëria. Prandaj, kini frikë prej Meje, o njerëz të mençur! “. (El-Bekare: 197)

    Kur njerëzit paragjykonin se tregtia dhe përfitimet në sezonin e Haxhit janë të ndaluara Allahu, azze ue xhel, e zbriti ajetin: “Nuk është mëkat për ju të kërkoni begati nga Zoti juaj (të bëni ndonjë tregti gjatë haxhit)”. (El-Bekare: 198)

    Allahu në dy ajetet e lartpërmendura na bëri me dije se haxhiu duhet t’i merr dy llojet e furnizimeve, atë të udhëtimit për dunja me ushqim e me pije të mjaftueshme deri në fund të udhëtimit, atë të udhëtimit për ahiret duke vepruar vepra të mira dhe duke u larguar prej mëkateve. Allahu pastaj na e bëri me dije se tregtia dhe kërkimi i rrëskut të lejuar nuk bie ndesh me Haxhin dhe ritet e tij, në rast se ajo tregti nuk e preokupon dhe e largon haxhiun prej veprimit të adhurimeve. Kjo aspak nuk bie ndesh edhe me mbështetjen në Allahun (tevekulin), dhe nuk duhet harruar faktin se haxhiu është i detyruar që kur të niset për në Haxh t’i le familjes furnizim të mjaftueshëm derisa të kthehet dhe nuk lejohet që t’i le pa furnizim ose t’ua pakësojë atyre furnizimin për ta kryer Haxhin e tij. Në këtë rast haxhiu nuk ka shpërblim, por ka mëkat. Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, thotë: “Mjafton si mëkat për dikë, nëse dëmton ata që duhet t’i ushqejë”.

    Haxhiu po ashtu duhet t’i pastrojë borxhet e tij që ua ka njerëzve. Në rast se nuk ka pasuri të mjaftueshme për shpenzimet e Haxhit dhe larjes së borxheve, i jepet përparësi larjes së borxheve dhe nuk lejohet që të shkojë në Haxh.

    Haxhiu po ashtu gjatë Haxhit duhet të shpenzojë pasurinë e tij të fituar hallall, që Haxhi i tij të pranohet dhe mëkatet t’i falen. Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, thotë: “Vërtet Allahu është i mirë dhe nuk pranon përveç të mirës dhe vërtet Allahu u ka urdhëruar besimtarëve atë që u ka urdhëruar të dërguarve. Allahu, azze ue xhel, ka thënë: “O të dërguar! Hani nga të lejuarat dhe bëni vepra të mira! Vërtet, Unë e di mirë çfarë bëni ju!”. Dhe ka thënë: “O ju besimdrejtë, hani gjërat e mira me të cilat u kemi furnizuar”. Pastaj e përmendi njeriun, i cili ka udhëtuar gjatë me flokë të shpupuritura dhe të pluhurosura, dhe i cili i shtriu duart e tij kah qielli: O Zot, o Zot! Kurse ushqimi i tij është haram, dhe pija e tij haram, dhe veshmbathja e tij haram, dhe është ushqyer me haram. E si do t’i pranohet lutja e tij!”

    Pasuria e shpenzuar për në Haxh në rast se është e fituar në mënyrë të lejuar atëherë bën pjesë në pasurinë që shpenzohet për në rrugë të Allahut. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Shpenzojeni pasurinë në rrugën e Allahut dhe mos e çoni veten tuaj në shkatërrim, por bëni të mira, Allahu me të vërtetë i do bamirësit”. (El-Bekare: 195) Një prej sahabëve e dhuroi devenë e tij për në rrugë të Allahut dhe një grua kur deshi ta përdor po të njëjtën deve për udhëtim për në Haxh i tha Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem:”Përdore atë për në Haxh, se Haxhi bën pjesë në rrugë të Allahut”.

    Një grup dijetarësh u argumentuan me këtë hadith se ai i cili nuk e ka kryer Haxhin e detyruar i lejohet që të merr prej të hollave të zeqatit dhe ta kryen këtë shtyllë të Islamit, se ai bën pjesë në grupin e atyre që u jepet zeqati: “për (luftëtarët) në rrugë të Allahut”. (Et-Teube: 60)

    Haxhiu po ashtu detyrohet që të pendohet me sinqeritet prej të gjitha mëkateve, në rast se ka bërë padrejtësi kundrejt njerëzve të kërkojë falje prej tyre dhe t’ua kthejë hakun që ua ka marrë padrejtësisht. Po ashtu detyrohet që t’u largohet mëkateve dhe gjynaheve, të kujdeset për faljen e namazeve, t’i kryen të gjitha detyrimet dhe ta merr rrugën drejt shtëpisë së Allahut i penduar dhe i pastër prej padrejtësive ndaj robërve të Allahut. Haxhiu pra, nuk duhet që të hyjë në shtëpinë e Allahut i njollosur me mëkate ose t’i veprojë ato gjatë kohës së Haxhit. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Haxhi është në muajt e caktuar e kush bën (ia fillon të zbatojë) haxhin në këta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bën të merr nëpër këmbë dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje”. (El-Bekare: 197)

     Përcillet se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush kryen haxhin për Allahun dhe nuk kryen marrëdhënie seksuale (gjatë kohës sa është në Ihram) dhe nuk shkel dispozitat, kthehet nga Haxhi i pastër prej mëkateve sikur atë ditë kur e ka lindur nëna”. Kjo për haxhiun hap një faqe të re të jetës së tij, të pastër nga mëkatet dhe gjynahet.

    Haxhi konsiderohet i pranuar me bashkimin e dy çështjeve në të:

    Çështja e parë: Ardhja e njerëzve në Haxh me punë të mira, siç janë bamirësia ndaj njerëzve dhe sjellja e mirë. Kur u pyet Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, për bamirësinë, u përgjigj: “Bamirësia është moral i mirë”. Thuhet se udhëtimi e ka marr këtë emër për shkak se e zbulon dhe shpalos moralin e njerëzve.

    Imam Ahmedi, Allahu e mëshiroftë, në Musnedin e tij shënon një hadith prej Xhabir ibën Abdullahut, radijallahu anhu, se Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Haxhi i pranuar nuk ka shpërblim tjetër përveç Xhenetit”. – Të pranishmit pyetën: Çka është bamirësia e Haxhit, o i Dërguar i Allahut? – U përgjigj: “Dhënia ushqim nevojtarit dhe përhapja e selamit”.

    Është pyetur Seid ibën Xhubejri, radijallahu anhu, se cili haxhi është më i miri? – Përgjigjja e tij ishte: “Ai i cili i ushqen të varfrit dhe e ndal gjuhën e tij prej mëkateve”.

    Në përgjithësi, njerëzit më të mirë janë ata të cilët i bëjnë dobi të tjerëve dhe bëjnë durim prej torturave të tyre, ashtu si i përshkroi Allahu të devotshmit në Kur’an: “Të cilët japin lëmoshë edhe kur janë në mirëqenie, edhe kur janë në vështirësi, e mposhtin zemërimin dhe ua falin fajet njerëzve. Allahu i do bamirësit”. (Ali Imran: 134)

     Çështja e dytë: Një ndër veprimet më të mëdha të mirësisë në Haxh, është përmendja e shumtë e Allahut, azze ue xhel. Allahu urdhëroi në përmendjen e Tij të shumtë gjatë kryerjes së riteve të Haxhit, veçanërisht kur haxhiu është në gjendje të Ihramit, për shkak se pajisja më e mirë është ajo e devotshmërisë e cila i përmbledh në vete të gjitha karakteristikat e mirësisë.

    Haxhiu detyrohet që nijetin ta ketë të sinqertë për Allahun, synimi i tij prej Haxhit mos të jetë fitimi i autoritetit para njerëzve dhe në ambiciet e tij prej Haxhi mos të ketë aspiratë prej aspiratave të dynjasë. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Kryeni Haxhin dhe Umren për hir të Allahut!” (El-Bekare: 196)

    Haxhiu para se të udhëtojë duhet që t’i shkruajë porositë e amanetet, borxhet e tij dhe ato që i kanë borxh atij, për shkak se rruga është e gjatë dhe nuk dihet se çka mund të ndodh gjatë kohës së Haxhit, prandaj në rast se nuk kthehet i gjallë apo kthehet me vonesë, porositë i kryen familja e tij dhe i largohet faji atij.

    O robër të Allahut!

    Frikojuni Allahut dhe përgatituni për në Haxh ashtu si i ka hije. Plotësoni ritet e juaja, pastroni nijetin, bëhuni modest, silluni mirë me vëllezërit e juaj haxhilerë, mos i torturoni, mos i ofendoni dhe bëhuni të durueshëm në të gjitha vështirësitë e lodhjet e Haxhit, për shkak se Haxhi është prej xhihadit ndërsa xhihad pa mundime e lodhje nuk ka.

    Allahu, azze ue xhel, thotë: “Koha e haxhillëkut është në muaj të caktuar. Kush vendos të kryejë haxhillëkun, le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet. Ndërkaq, çdo vepër të mirë që bëni, Allahu e di. Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugë dhe dijeni se pajisja më e mirë është devotshmëria. Prandaj, kini frikë prej Meje, o njerëz të mençur!”. (El-Bekare: 197)

    O muslimanë!

    Frikojuni Allahut dhe mos e ndërtoni fenë tuaj në një anë duke e shkatërruar anën tjetër. Disa njerëz Haxhit dhe Umres i kushtojnë rëndësi të veçantë e në anën tjetër i anashkalojnë shtyllat e tjera të Islamit. Aspak nuk kujdesen për përmirësimin e besimit i cili është bazament i fesë, prandaj i sheh se si i drejtohen me lutje të vdekurve dhe afrohen kah ata me lloje të ndryshme të adhurimeve ose e anashkalojnë faljen e namazit e cila është shtyllë e fesë ndërsa braktisja e saj është kufër dhe dalje prej fesë. Po ashtu nuk kujdesen për dhënien e zeqatit e cila është shtylla e tretë e Islamit, nuk e agjërojnë Ramazanin i cili u detyrua prej anës së Allahut për besimtarët dhe këtij lloji të njerëzve nuk i pranohet Haxhi e as Umreja, derisa nuk kujdesen për shtyllat e tjera të Islamit. Feja pra, nuk është vetëm se Haxh, Haxhi është pjesë e fesë dhe shtyllë prej shtyllave të Islamit.

    Allahu, azze ue xhel, thotë: “A e besoni një pjesë të librit, e tjetrën e mohoni. Si mund të jetë ndëshkimi ndaj atij që punon ashtu prej jush, pos poshtërim në jetën e kësaj bote, e në Ditën e Gjykimit ata hidhen në dënimin më të ashpër. Allahu nuk është i pakujdesshëm ndaj asaj që veproni ju. Të tillë janë ata që e vlerësuan jetën e kësaj bote mbi botën tjetër, andaj atyre as nuk do t’u lehtësohet dënimi, e as që do të ndihmohen ata”. (El-Bekare: 85-86)

    Pas kryerjes së Haxhit, haxhiu detyrohet të përqendrohet në fe, t’i largohet mëkateve, të bëj vepra të mira, sepse se veprat shpërblehen sipas përfundimit. Dera e pendimit është e hapur derisa nuk vjen exheli, ndërsa ardhja e tij pritet çdo moment dhe nuk e di askush se ku dhe kur do të vdesë: “Asnjë njeri nuk di ç’do të fitojë nesër dhe askush nuk di se në ç’vend do të vdesë”. (Lukman: 34)

    Shejh Dr. Salih El Feuzan

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

     

     

     

  • VAJZA E CILA MË QORTOI DHE NUK E HARROVA ASNJËHERË QORTIMIN E SAJ

    VAJZA E CILA MË QORTOI DHE NUK E HARROVA ASNJËHERË QORTIMIN E SAJ

    Para se të përdorej interneti dhe rrjetet sociale, posta me letra ishte mjeti i komunikimit më i përhapur asokohe. Përgjatë kësaj periudhe, e kisha traditë që adresën e postës sime shtëpiake ta shkruaja në librat e mi të botuar, që lexuesi më lehtë të më kontaktonte e të më përkrahte me sugjerime dhe këshilla, prej të cilave, me të vërtetë, kam përfituar shumë. Ajo që nuk e kisha pritur ishte numri i madh i letrave që më arrinin, saqë e kisha të vështirë t’i dilja ballë çdo letre që ta lexoja. Kutia postare mbingarkohej me letra të ndryshme; disa ishin pyetje, në të tjerat kërkohej këshillë, e në disa të tjera kërkohej ndihmë materiale etj.

    Përpiqesha në maksimum t’i ktheja letrat, në veçanti, pyetjet e rëndësishme apo ato që kërkohej në to këshillë me rëndësi. U përgatita me të gjitha pajisjet e mundshme, duke filluar prej kompjuterit, edhe pse në atë kohë përdorimi i tij ende nuk ishte shumë i përhapur. Në të i shkruaja formularët e gatshëm për t’i kthyer letrat. Botoja zarfe të veçanta që e bartnin adresën time postare që të mos kisha nevojë ta shkruaja me dorë në çdo zarf adresën time dhe përdorja zarfe katërkëndëshe të tejdukshme ku shfaqej adresa e pranuesit të letrës që të mos kisha nevojë ta shkruaja adresën edhe një herë.

    Megjithatë, patjetër, nganjëherë, kishte raste t’ua vonoja kthimin e letrës.

    Përafërsisht njëzet e katër vjet para se ta shkruaj këtë libër, nëpërmjet postës më arriti një letër ku figuronte emri Ummu Hemam (nëna e Hemamit) el-Kahtani. E hapa letrën dhe vërejta që nuk kishte diçka të jashtëzakonshme, letër e njëjtë sikur të tjerat ku në të kërkohej këshillë. E përgatita përgjigjen dhe e shkrova në kompjuter, por e lashë më vonë ta printoja, ta futja në zarf dhe ta përgatitja për ta dërguar.

    Më vonë, pas disa ditëve më thirri një grua në telefon, e cila u paraqit se ishte Ummu Hemam dhe pastaj menjëherë më pyeti:

    – A të ka arritur letra ime?

    – Po, letra jote më ka arritur, – i thashë.

    – A mund ta di tani mendimin tënd rreth pyetjes që ta dërgova në letër, – më tha.

    – Përgjigjja do të të arrijë nëpërmjet postës, – i thashë.

    I kërkova falje për vonesën dhe i tregova se isha tepër i angazhuar. Me të vërtetë, atëkohë isha tepër i zënë me punë, si dhe nuk më kujtoheshin detajet e letrës.

    Nuk shkuan dy apo tri ditë pasi biseduam nëpërmjet telefonit, më erdhi një letër nëpërmjet faksit ku figuronte emri Ummu Hemam el-Kahtani.

    Letrën e saj e kishte filluar me këto fjalë:

    Po të konsultohesha me një rabin hebre apo me një prift të krishterë për ngjyrën e fustanit tim, do të më përgjigjej me bekimin e Isës n mirëpo unë u konsultova me një thirrës mysliman për një çështje të rëndësishme që ndërlidhet me të ardhmen time dhe ai nuk ma kthehu përgjigjen.

    E di se nuk jam djalosh i ri që prej meje të priten gjëra të mëdha, dhe nuk jam… dhe nuk jam…

    Pastaj vazhdoi duke thënë:

    Por jam një grua që besoj në fenë e një pejgamberi (për qëllim e ka Muhamedin g), i cili, kur ndonjë shërbëtore kishte hall dhe kërkonte ndihmë prej tij, ai g ishte në shërbimin e saj.

    Letrën e saj e përfundoi me shprehje ironike duke shkruar:

    Shpresoj për ty të gjesh kohë shtesë të lirë për t’i realizuar hulumtimet dhe projektet e tua!

    Situata ishte tronditëse. Qortimi dhe kritika e saj më bëri për herë të parë të ndieja shqetësim nga i cili m’u ngushtua gjoksi. Isha në siklet të madh. Njerëzit nga natyra e tyre e kanë që askush mos t’u drejtohet me qortim të ashpër, prandaj vendosa që t’ia tregoja asaj dëshpërimin tim nga letra e saj.  Atëkohë e kisha mundësinë t’i thosha me shumë sinqeritet: Problemi yt, me të vërtetë, është i rëndësishëm, mirëpo mua më pret përgatitja e ligjëratës në të cilën prezantojnë dhjetëra njerëz dhe me qindra të tjerë e dëgjojnë të incizuar. Ata kanë prioritet më tepër që t’u kushtoj kohë se juve. Do të jem në gjendje t’i përgjigjem letrës sate dhe letrave të dhjetëra të tjerëve që presin përgjigje, vetëm pasi ta përfundoj përgatitjen e ligjëratës. Megjithatë, e përmbajta veten dhe vendosa të mos ngutesha në kthimin e përgjigjes.

    U ktheva t’i rishqyrtoja edhe një herë letrat, e gjeta se i isha përgjigjur letrës së saj. Ajo kishte kërkuar ta këshilloja rreth ndërrimit të drejtimit në fakultet, meqenëse ishte regjistruar me një drejtim që nuk i përshtatej nevojave të saj, e nga kjo situatë kishte rënë në luftë me veten se a të vazhdonte me këtë drejtim që ajo të ketë rol pozitiv apo ta ndryshonte drejtimin.

    Ia ktheva letrën me përgjigjen që e pata shkruar më herët, por me një shtojcë ku i kërkova falje thellësisht nga zemra. Megjithatë, nuk ma ktheu letrën.

    E pranoj që e meritoj këtë injorim, qoftë edhe i qëllimshëm prej saj.

    Po ashtu nuk e dija numrin personal të faksit të saj që t’ia dërgoja përgjigjen (me faks në rast se nuk e kishte marrë me postë). Kaluan më tepër se njëzet vjet nga kjo ndodhi dhe ende vazhdoj ta kujtoj rastin e saj. Më e keqja është se nuk e di a i ka shkuar letra ime apo jo dhe nuk di se çfarë ka ndodhur me çështjen e saj.

    – Në shumicën e rasteve problemet e të tjerëve i shikojmë nga këndvështrimi ynë dhe jo nga këndvështrimi i tyre. Kjo na çon që këtyre problemeve mos t’u japim kujdesin e nevojshëm që e meritojnë, bile, ndoshta, prej nesh dalin vërejtje të ashpra që i nënvlerësojnë këto probleme.

    Kjo e tëra buron nga pamundësia jonë ta vendosim veten në pozitën e tyre. Sikur t’i ktheheshim hadithit të vërtetë profetik me të cilin u argumentua “Ummu Hemam” në letrën e saj, do të zbulonim pengesën e rrejshme që ndërhyn në mes nesh dhe avitjes me problemet e njerëzve.

    Enes ibn Malik h tregon për një grua që kishte probleme mentale dhe një ditë iu drejtua Pejgamberit g me fjalët: “O i dërguari i Allahut! Dua të të pyes për një nevojë, por larg njerëzve dhe shokëve që janë me ty.” Pejgamberi g tha: “Oj nëna e filanit! Shiko sokakun më të përshtatshëm për ty ku ta dëgjoj kërkesën tënde.” U largua me të anash[1] në disa sokakë, derisa ia përmbushi kërkesën e saj.”[2]

    Sipas një versioni tjetër: “Ndodhte që ndonjë grua nga skllavet e Medines ta kapte për dore Pejgamberin g e të shkonte me të për punët e saj.”[3]

    Sipas shumë gjasave, atë që kërkoi skllavja apo ajo gruaja me probleme mendore nga Pejgamberi g nuk ishte në interes të përgjithshëm për umetin, apo që lidhej me ndonjë dobi të lartë prej dobive të myslimanëve.

    E sikur unë ta kujtoja dhe ta zbatoja këtë metodologji profetike, nuk do të bija në këtë gabim. Mua më duhej që gruan e cila më kontaktoi dhe kërkoi mendimin tim, ta pyesja për natyrën e problemit të saj, apo më duhej të kërkoja prej saj të më kontaktonte sërish pasi t’ia ktheja letrën. Besoj se kjo e tëra do të më merrte më pak kohë se kohën që e harxhova në të shkruarit e përgjigjes, përgatitjes së zarfit për ta dërguar dhe dërgimin e zarfit deri te posta.

    – Kjo është një ngjyrë prej gabimeve që lënë ndikim dhe prej tij mësova:

    Të kujdesem për dallimin e aspiratave të njerëzve, e mendjeve, aftësive dhe llojshmërisë së problemeve të tyre e, në veçanti, kujdesi të shfaqet gjatë trajtimit tonë të gruas dhe fëmijës. E keni parasysh fëmijën kur sheh diçka që është e rëndësishme për të dhe atë e kërkon prej nesh, a ne e harrojmë kërkesën e tij, tregohemi indiferentë karshi saj dhe e shohim si të dorës së dytë, sepse nuk e kemi vendosur veten në pozitën e tij.

    E njëjta çështje vlen edhe me gruan e cila dallon në aspirata nga burri. Kur ajo ka nevojë për ndonjë gjë që ndërlidhet me shtëpi si ndreqja e diçkaje që është prishur, apo blerja e ndonjë pajisjeje, apo ta dërgojë burri atë deri në ndonjë vend të caktuar, dhe kërkon nga burri i saj t’ia plotësojë këto nevoja, e sheh burrin se si qëndron indiferent karshi tyre, sepse mendon që është i angazhuar me punë më të rëndësishme se ato e, në veçanti, nëse është i angazhuar në mesin akademik apo të davetit (thirrjes në fenë e Allahut). Ai kërkesat e saj i krahason me përmasat e tij të veçanta dhe i sheh ato si të parëndësishme, prandaj e lë pas dore plotësimin e kërkesave të saj, që për gruan janë të rëndësishme, por për burrin e saj të parëndësishme.

    Pas kësaj ndodhie, u mundova që gjatë trajtimit të problemeve, pyetjeve, projekteve dhe aspiratave të të tjerëve, ta vendosi veten në pozitën e tyre që ta kuptoj gjendjen e tyre e më pas ta trajtoj atë ashtu si e meriton dhe ta shikoj atë nga këndvështrimi i tyre e jo nga këndvështrimi im.

    – Kjo gjë nuk kufizohet me problemet e njerëzve dhe kërkesat e tyre personale, sepse në sferën e ideve dhe në projektet e davetit, në ato humanitare dhe shoqërore, njerëzit kontaktojnë me ne, kërkojnë ide dhe këshilla, kanë shpresa dhe ambicie të larta në projektet dhe idetë e tyre.

    Nga pikëpamja jonë, ndoshta shumë nga ato projekte nuk paraqesin rëndësi të lartë dhe i shohim të parëndësishme të merremi me to, në krahasim me ata që na i prezantojnë ato ide dhe projekte të cilat i shohin shumë të rëndësishme. Ne nuk e kuptojmë largësinë në mes nesh dhe në mes të të tjerëve, ndoshta edhe pakësojmë nga vlera e tyre, prandaj në fund u kërkojmë falje për mospjesëmarrjen tonë në ide dhe veprim, duke u arsyetuar se jemi të angazhuar me diçka më të rëndësishme.

    Konsideroj që kemi nevojë për një dozë të komunikimit më të qartë me njerëzit dhe t’u kumtojmë se është i besueshëm ai që prej atij kërkohet këshillë, megjithatë kjo nuk na liron nga përgjegjësia që rastin ta trajtojmë me mirësi dhe t’i respektojmë aspiratat e të tjerëve.

    – Me rëndësi është të vetëdijesohemi se aspiratat e njerëzve nuk janë të ndara nga idetë dhe aftësitë e tyre. Ajo që ne e shohim jo shumë të dobishme dhe jo me vlerë të madhe, për dikë tjetër marrja me të mund të jetë më parësorja, bazuar në aftësitë dhe mundësitë e tij.

    Allahu i krijoi njerëzit të shumëllojshëm dhe të larmishëm në aftësitë, intelektin dhe animet e tyre e, aq më tepër, i ngriti disa mbi të tjerët në nivelin e dijenisë dhe shkallëve në dynja. Në të gjitha këto ka urtësi të mëdha ashtu siç Allahu thotë: “Ai ju ka bërë pasardhës të njëri-tjetrit në Tokë dhe ka ngritur në shkallë disa nga ju mbi të tjerët, për t’ju provuar në atë që ju ka dhënë. Sigurisht që Zoti yt është i shpejtë në dënim, por, në të vërtetë, Ai është edhe Falës e Mëshirëplotë.” (El-Enam: 165)

    Kujdesi për ta pastruar xhaminë ishte vepra më e mirë që e bënte ajo grua, e cila, kur ndërroi jetë, për të u interesua Pejgamberi g dhe pyeti për vendin ku ishte varrosur që t’ia falte namazin e xhenazes. Ebu Hurejra h tregon se një grua me ngjyrë të zezë kujdesej për pastrimin e xhamisë dhe, kur Pejgamberi g nuk e vërejti praninë e saj, u interesua për të dhe sahabët e lajmëruan se kishte ndërruar jetë. Pejgamberi g tha: “Përse nuk më lajmëruat (se ka ndërruar jetë e t’ia falja namazin)?” Sahabët sikur e nënvlerësuan çështjen e saj.[4] Më pas Pejgamberi g tha: “Më çoni deri te varri i saj.” Sahabët e çuan te varri saj, ia fali namazin dhe pastaj tha: “Këto varre janë të mbushura me errësirë për banorët e saj, e Allahu i ndriçon ato me namazin e xhenazes që ua fali atyre.”[5]

    Sikur të angazhohej Ebu Bekri, apo Halid ibn el-Velidi, apo Ibn Abasi j me një vepër të ngjashme sikur të asaj gruaje, do ta angazhonin veten me një vepër me më pak vlerë karshi veprave të tyre që ishin me vlerë më të madhe.

    – Po ashtu, kemi nevojë ta njohim dobësinë e aftësive tona për t’i avancuar aspiratat e të tjerëve e, aq më tepër, në shumicën e rasteve atë që e kërkojmë prej tyre i tejkalon aftësitë e tyre dhe nuk janë të parapërgatitur për të.

    – Ajo që ndihmon të realizohet ky kuptim është ta bëjmë dallimin në mes aftësive të njerëzve dhe pozitës së tyre tek Allahu. Pozitën tek Allahu e di veç Allahu dhe Atij i takon të gjykojë për të, ajo nuk ndërlidhet me aftësi dhe mundësi, por me devotshmëri: “…më i nderuari prej jush tek Allahu është ai që i frikësohet më shumë Atij. Vërtet, Allahu është i Gjithëdijshëm dhe për Atë asgjë nuk është e fshehtë.” (El-Huxhurat: 13)

    Ndoshta një burrë apo grua nga masa e gjerë e njerëzve, me aftësi të dobëta dhe mundësi të pakta, është më e mirë tek Allahu se disa të tjerë që namin e kanë të madh për dijen, intelektin dhe përvojën e tyre. Ebu Hurejra h tregon se Pejgamberi g tha: “Ndoshta një njeri flokëshprishur (nga varfëria dhe mjerimi), i dëbuar nga dyert (do të thotë i pavlerë te njerëzit), po t’i lutej Allahut, do t’ia pranonte lutjen e tij (shkaku i pozitës së lartë që e ka tek Allahu).”[6]

    [1] Imam Neveviu, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Fjalët në hadith ‘u largua me të anash në disa sokakë’: nënkuptojnë se Pejgamberi g është ndalur me atë grua në një rrugë me njerëz që t’ia kryente nevojën dhe t’i përgjigjej kërkesës së saj. Kjo nuk ka ndodhur në vetmi, pra ata nuk kanë qenë të vetmuar kur kanë bashkëbiseduar, sepse rruga ishte vendkalim i njerëzve, ata e shihnin Pejgamberin g dhe atë grua, mirëpo nuk e dëgjonin fjalimin e saj, sepse nevoja e saj ishte e tillë që nuk duhej ta dinin të tjerët. Allahu e di më së miri!” (Sherh Sahih Muslim, 15/83)

    [2] Muslimi (2326).

    [3] Imam Ahmedi (11941).

    [4] Dukej sikur mendonin se çështja e saj s’ka qenë aq e rëndësishme saqë ta lajmëronin Pejgamberin g për vdekjen e saj. Me një version tjetër ka ardhur se ajo ka vdekur natën dhe sahabëve u ka ardhur rëndë ta ngushtonin Pejgamberin g të vinte natën në varreza dhe të prezantonte në varrimin e saj (sh.p.)

    [5] Buhariu (458), Muslimi (956), teksti i këtij hadithi është i Muslimit.

    [6] Muslimi (2622).

    Dr. Muhamed Duvejsh

    Nga arabishtja: Irfan Jahiu

    Pjesë nga libri: “Gabimet më mësuan”

  • AGJËRIMI VULLNETAR

    AGJËRIMI VULLNETAR

    MUNDËSI E PASTËR

    Ata që punojnë me ndërrime dhe nëpër rajone të izoluara, kanë mundësi të madhe për agjërim vullnetar. Kur janë në ndërrim të natës, e kanë më lehtë gjatë ditës të agjërojnë, sepse pushojnë dhe flenë. Kështu e kishte zakon një punëtor i cili tregon se i agjëronte gjashtë ditët e Shevalit, tri ditët për çdo muaj etj. gjatë javëve kur ishte në ndërrimin e natës.

    AGJËRIMI I DITËVE TË BARDHA

    Pëlqehet të agjërohen për çdo muaj dita e 13-të, e 14-të dhe e 15-të e muajve hënorë, duke u mbështetur në hadithin e Ebu Dherrit h, i cili tregon: “Na urdhëroi Pejgamberi ﷺ t’i agjërojmë gjatë muajit tri ditët e bardha.”[1] E kanë marrë emrin ditët e bardha shkaku i dritës që del nga hëna e plotë e cila e ndriçon qiellin gjatë natës. Hëna në ato net shfaqet e plotë, duket e qartë dhe me dritë që e zbardhon natën e, pasi drita i përfshin ato net, i përshtatet rastit që ato ditë të përfshihen me adhurim.

    AGJËRIMI I TRI DITËVE NË ÇDO MUAJ

    Pejgamberi ﷺ e porositi Ebu Hurejrën h t’i agjëronte për çdo muaj nga tri ditë.

    Kur duhet të agjërohen këto ditë? A detyrohet të agjërohen të pandara?

    Përgjigjja: “Lejohet të agjërohen rresht njëra pas tjetrës, apo të ndara kurdo brenda muajit.”

    U pyet Aisha i nëse Pejgamberi ﷺ i agjëronte tri ditë për çdo muaj. U përgjigj: “Po.” E i thanë: “Cilat ditë brenda muajit i agjëronte?” U tha: “Nuk ua vinte mendjen se cilave ditë të muajit t’i agjërojë.”[2]

    Pejgamberi ﷺ thoshte: “Agjërimi i tri ditëve në çdo muaj është njëlloj sikur të ketë agjëruar tërë vitin.”[3]

    I porositi disa sahabë t’i agjëronin nga tri ditë, prej tyre, Ebu Hurejrën, Kehmes el-Hilalin, Ebu Dherin, Abdullah ibn Amrin, Ebu Derdanë dhe Umu Selemen j.

    Pëlqehet që agjërimi i këtyre tri ditëve të jetë në ditët e bardha. Ibn Uthejmini, Allahu e mëshiroftë, ka thënë: “Pejgamberi ﷺ lajmëroi se agjërimi i tri ditëve në çdo muaj është njëlloj sikur të ketë agjëruar tërë vitin, mirëpo më e mira është që agjërimi i tyre të bëhet në ditët e bardha.”[4]

    Shpresohet për atë i cili i agjëron këto ditë me nijet për gjashtë ditët e Shevalit, t’i shkruhen atij dy shpërblime.

    Po qe se dëshiron këto tri ditë t’i agjërojë në ditët e bardha (d.m.th. në ditën e 13-të, të 14-të dhe të 15-të të muajve hënorë), mirëpo ditën e 13-të të muajit Dhulhixhe nuk mundet ta agjërojë për shkak se është prej ditëve të Teshrikut (dita e 4-të e Kurban Bajramit). Dijetari, Ibn Bazi, Allahu e mëshiroftë, për këtë thotë: “Mund të agjërohet dita e 14-të dhe e 15-të e muajve hënorë e, nëse do ta agjërojë të 16-tën apo ndonjë ditë tjetër të muajit të Dhulhixhes që t’i plotësojë tri ditë, nuk është problem, kjo është më e mirë.[5]

    AGJËRIMI NË DITËN E XHUMA

    Ka ardhur ndalesë që dita e xhuma të veçohet me agjërim, përveç kur asaj dite i shtohet një ditë para apo mbrapa, apo ai i cili e ka zakon të agjërojë një ditë po dhe një ditë jo, apo ai i cili i agjëron tri ditët e bardha, apo e agjëron ditën e Arafatit (apo ditën e Ashurës) dhe agjërimi i këtyre ditëve bie në ditën e xhuma.[6]

    Po ashtu “i lejohet myslimanit në ditën e xhuma t’i agjërojë ditët e mbetura nga Ramazani, qoftë edhe nëse e veçon xhumanë me agjërim.”[7]

    Ai që agjëron në ditën e xhuma, pa e agjëruar një ditë para, pra ditën e enjte, duhet që agjërimit të ditës së xhuma t’ia shtojë agjërimin e ditës së shtunë dhe kështu t’i ikën ndalesës që e xhumaja të veçohet me agjërim, sepse Pejgamberi ﷺ i tha nënës së besimtarëve Xhuvejrije bint El-Harith i, e cila kishte agjëruar në ditën e xhuma: “Dje a mbajte agjërim?” – Iu përgjigj: “Jo.” – Pejgamberi ﷺ i tha: “E ditën e nesërme a do të agjërosh?” – Iu përgjigj: “Jo.” – “Atëherë mos agjëro as sot.” – i tha Pejgamberi ﷺ. [8]

    GRUAJA DHE AGJËRIMI VULLNETAR

    Nuk i lejohet gruas të agjërojë nafile si gjashtë ditët e Shevalit etj. pa lejen e burrit të saj, duke u mbështetur në hadithin: “Nuk i lejohet gruas të agjërojë (agjërim vullnetar) duke qenë burri i saj i pranishëm (në shtëpi apo në vend), pa lejen e tij.”[9] Kjo, për shkak se haku ndaj burrit është më i madh se agjërimi vullnetar.

    Nëse ka filluar të agjërojë nafile pa lejen e tij dhe ai e urdhëron ta prishë agjërimin, duhet t’i bindet atij.

    Nëse burri e lejon të agjërojë e më pas e ndërron vendimin dhe kërkon prej saj ta prishë agjërimin, duhet t’i bindet edhe në këtë rast.

    Gruaja që burrin e saj nuk e ka të pranishëm, mund të agjërojë pa lejen e tij.

    Ndërsa, për sa i përket kompensimit të ditëve të mbetura, nëse hapësira është e gjerë (d.m.th. ka kohë për t’i kompensuar), nuk lejohet të agjërojë pa lejen e tij, por, nëse nuk ka hapësirë dhe koha është e ngushtë për t’i kompensuar ditët e mbetura nga Ramazani, p.sh., nëse është në muajin Shaban, në dhjetëshin e fundit të tij dhe ajo i ka dhjetë ditë të paagjëruara, në këtë rast agjëron pa marrë leje prej tij.[10]

    AGJËRIMI NË MUAJIN MUHARREM

    Muaji Muharrem[11] e ka marrë këtë emër nga fakti se bën pjesë në muajt e shenjtë[12], duke e vërtetuar në këtë formë shenjtërinë e tij.

    Pejgamberi ﷺ tha: “Agjërimi më i mirë pas atij të muajit Ramazan është agjërimi në muajin e Allahut, muajin Muharrem.”[13] Dedikimi i muajit si muaj i Allahut është në shenjë nderimi dhe madhështie, gjë që aludon në vlerën dhe madhështinë e tij si muaj. Pëlqehet të agjërohet sa më shpesh gjatë këtij muaji.

    Hasen Basriu, Allahu e mëshiroftë, tha: “Allahu e filloi vitin me një muaj të shenjtë dhe e përfundoi me një muaj të shenjtë, andaj tek Allahu, pas muajit Ramazan, nuk ka muaj më të mirë brenda vitit se muaji Muharrem.”[14]

    Fjalët e Pejgamberit ﷺ në hadith: “Agjërimi më i mirë pas atij të muajit Ramazan është agjërimi në muajin e Allahut, muajin Muharrem”:

    Sqarojnë se muaji Muharrem është muaji më i mirë pas muajit Ramazan.

    Ia dedikoi Vetes muajin Muharrem si “muaji i Allahut” në shenjë nderimi dhe madhështie të agjërohet në të.

    Më mirë është të mos agjërohet krejt muaji, duke u bazuar në fjalën e Aishes i: “Nuk e kam parë Pejgamberin ﷺ  që e ka agjëruar ndonjë muaj plotësisht përveç Ramazanit.”[15] Megjithatë, nëse e agjëron, nuk është problem.

    Ditët më të mira të muajit Muharrem janë dhjetëshi i parë.[16]

    AGJËRIMI I ASHURËS[17]

    Pejgamberi ﷺ tha: “Për agjërimin e ditës së Ashurës, shpresoj që Allahu të m’i shlyejë gjynahet e vitit që kaloi.”[18]

    Agjërimin e plotë të Ashurës agjëruesi e merr kur nijetin e bën natën (d.m.th. deri në kohën e imsakut). Ngritja në syfyr llogaritet bërje e nijetit.

    Lejohet të agjërohet Ashura veç në ditën e dhjetë, megjithatë atij që i ka ikur mundësia t’ia shtojë ditës së dhjetë një ditë para, pra ditën e nëntë të Muharremit, pëlqehet ta agjërojë ditën e njëmbëdhjetë të Muharremit. Kështu i kundërshton hebrenjtë dhe e merr shpërblimin.

    Më e mirë për udhëtarin është ta agjërojë këtë ditë përderisa nuk ndien vështirësi.

    Sahabët i kalitnin fëmijët e tyre ta agjëronin  ditën e Ashurës dhe kur ata ndienin uri, i mashtronin me lodra.

    Lejohet të veçohet dita e dhjetë e Muharremit me agjërim, por më mirë është t’i bashkëngjitet një ditë para. Agjërimi i ditës së nëntë dhe të dhjetë është më i mirë se agjërimi i ditës së dhjetë dhe të njëmbëdhjetë, sepse Pejgamberi ﷺ tha: “Nëse jam gjallë vitin që vjen, do ta agjëroj ditën e nëntë.”[19] Kur i bashkëngjitet dita e nëntë ditës së dhjetë, kështu i kundërshton hebrenjtë dhe është më e sigurt për ta qëlluar ditën e Ashurës.

    Myslimani e mbron veten duke bërë vepra që ia shlyejnë gjynahet, si: agjërimi i Ramazanit, i ditës së Ashurës, i ditës së Arafatit, marrja e abdesit, falja e namazit, xhumaja, përputhja e aminit të namazfalësit me aminin e melekëve (pasi ta lexojë suren Fatiha në namaz).

    Këto vepra i shlyejnë mëkatet e vogla e, nëse ato njeriu nuk i ka, atëherë shpresohet t’i lehtësohen mëkatet e mëdha. E, nëse ato nuk i ka, atëherë i rriten gradat dhe i shtohen të mirat.[20]

    Dita e Ashurës është ditë madhështore nga ditët e Allahut, ashtu siç erdhi në hadith[21], ndërsa Allahu thotë: “… Dhe përkujtojua atyre ditët e Allahut….” (Ibrahim: 5).

    Agjërimi i ditës së saj i shlyen mëkatet e vitit të kaluar. Të përbashkët me agjërimin e ditës së Arafatit e ka shlyerjen e mëkateve, saqë me agjërimin e këtyre dy ditëve, pastrimi nga mëkatet bëhet më i fortë dhe i rriten shkallët besimtarit më lart.

    Agjërimi i ditës së Ashurës ka qenë i patjetërsueshëm para se të detyrohet agjërimi i muajit Ramazan, e më pas u bë i pëlqyeshëm.

    Në këtë ditë Allahu e shpëtoi Musain dhe popullin e tij dhe e fundosi në det faraonin dhe popullin e tij. Kjo ndodhi na kujton me disa gjëra:

    – Allahu i shpëton të dashurit, besimtarë e vepërmirë që e kanë frikë Allahun.

    – Sado umeti të jetë i dobët, mos u dëshpëro, por mbështetu në Allahun dhe bëj sabër.

    – Zullumqarëve u vjen fundi.

    – Allahu me bujarinë e Tij për një vepër të vogël (agjërimin e një dite), fal shumë (shlyen mëkatet e një viti).

    Ibn Abasi h përcjell se Pejgamberi ﷺ kur erdhi në Medine i gjeti hebrenjtë duke e agjëruar ditën e Ashurës dhe u tha: “Çfarë është kjo ditë që ju po e agjëroni?” I thanë: “Kjo ditë është madhështore, Allahu në të e shpëtoi Musain dhe popullin e tij nga armiku i tyre dhe Musai këtë ditë e agjëroi në shenjë falënderimi dhe po e agjërojmë edhe ne.” Pejgamberi ﷺ tha: “Ne kemi më shumë të drejtë dhe jemi më meritorë për Musain sesa ju.”; kështu që Pejgamberi ﷺ e agjëroi këtë ditë dhe urdhëroi të agjërohet.”[22]

    Hadithi tregon se për begatinë e shpëtimit, Allahu u falënderua me agjërim të kësaj dite, ndërsa Pejgamberi ﷺ nuk la që hebrenjtë të veçohen në këtë ditë me mirësi, por i kundërshtoi duke ia shtuar (ditës së dhjetë) një ditë para me agjërim.

    Dita e Ashurës është ditë madhështore ku Allahu e shpëtoi Musain n nga faraoni, armiku i tij. Hadithi: “Ne kemi më shumë të drejtë dhe jemi më meritorë për Musain sesa ju”; tregon se myslimani është më meritor t’i do të gjithë të dërguarit e Allahut, të besojë në ta, t’ua respektojë pozitën dhe t’i urrejë armiqtë e tyre: “Ne nuk bëjmë dallim mes asnjërit prej të dërguarve të Tij…” (El-Bekare: 285). Ndërsa, kush i dallon duke besuar në disa prej tyre e duke i mohuar disa të tjerë, apo beson në ndonjërin prej tyre, por nuk e ndjek rrugën e tij, nuk ka të drejtë të lidhet me të apo të flasë në emër të tij.

    Hadithi: “Mos e veçoni me agjërim ditën e xhuma nga ditët e tjera, përveç nëse ndonjëri nga ju agjëron dhe agjërimi i tij përputhet me këtë ditë”[23]; tregon që urrehet të veçohet xhumaja me agjërim. Ndërsa, nëse dita e Ashurës bie në ditën e xhuma, nuk ka pengesë dhe nuk urrehet që kjo ditë të veçohet me agjërim. Myslimani e agjëron me qëllim të Ashurës, sepse është ditë që ligjërohet agjërimi i saj, e jo se është ditë e xhuma.

    Pamjet që i transmetojnë disa kanale televizive me rastin e ditës së Ashurës ku shohim njerëz që veprojnë gjëra të ndryshme (rrahje të vetvetes me shpulla dhe vajtime), që Islami nuk urdhëron në to, por ato janë risi në fe dhe kjo na bën ta falënderojmë Allahun për udhëzimin tonë në sunet. E jona është të mundohemi të pakësojmë nga ato veprime të ndaluara, duke ua mësuar njerëzve fenë e Allahut dhe sunetin.

    Secili hadith që transmetohet prej Pejgamberit ﷺ për vlerën e lyerjes së syve, e ngjyrosjes, e pastrimit, e vizitës së varrezave etj. në ditën e Ashurës, është i pavërtetë dhe gënjeshtër.

    Asnjë hadith ku përmendet vlera e ditës së Ashurës, nuk është i saktë. Hadithet e vetme të sakta janë ato ku përmendet agjërimi, shlyerja e mëkateve të një viti dhe shpëtimi i Musait dhe popullit të tij nga faraoni. Vlera dhe madhështia e këtyre haditheve na mjaftojnë.

    Hadithi: “Ai që tregohet zemërgjerë me familjen e tij në ditën e Ashurës, Allahu do t’i japë me bollëk gjatë tërë vitit”, nuk është i vërtetë.[24]

    A lejohet t’i jepet përparësi agjërimit vullnetar para atij farz, si: kompensimi i ditëve të mbetura etj.? Dijetarët kanë përmendur disa mendime, por më mirë dhe shpërblim më të madh ka nëse i jepet përparësi agjërimit farz. Gruaja që e ka pasur nijet ta agjërojë ditën e Ashurës, por i kanë ardhur menstruacionet, shpresohet ta marrë shpërblimin e agjërimit, “sepse po të mos ishte pengesa e menstruacioneve, nijeti i saj ka qenë i sinqertë të agjërojë. Njeriu kur e bën nijetin për vepër të mirë dhe i merr shkaqet, por, ndërkohë, në mes të tij dhe arritjes deri tek ajo vepër, del ndonjë pengesë të cilën nuk mund ta largojë, atij i shkruhet shpërblimi sikur ta kishte bërë atë vepër.”[25]

    Gruaja që e ka zakon ta agjërojë ditën e Ashurës, mirëpo e pengon ndonjë arsye apo sëmundja të agjërojë, shpresohet të marrë shpërblimin sikur të atij që agjëron. Ajo shpërblehet vendosmërinë dhe për keqardhjen që e ndien në zemër që po i ikën ky adhurim. Le të mundohet ta kompensojë këtë dhembje sadopak duke qenë në shërbimin e agjëruesve nga familjarët e saj.

    Po qe se ndonjëri e agjëron ditën e Ashurës në ditën e xhuma (dhe nuk i shton ditë para apo pas) për shkak se Ashura i bie në ditën e xhuma, agjërimi i tij është në rregull. Ndalesa është që xhumaja të synohet që të veçohet me agjërim. Megjithatë, nëse ia shton agjërimit të Ashurës, që bie në ditën e xhuma, ditën e shtunë, do të ishte më mirë.

    AGJËRIMI NË MUAJIN SHABAN

    Usame ibn Zejd h thotë se e pyeta Pejgamberin ﷺ dhe i thashë: “O i Dërguar i Allahut! Nuk të kam parë të agjërosh ndonjë muaj tjetër sikurse e agjëron muajin Shaban?”  Pejgamberi ﷺ u përgjigj: “Muaji Shaban është muaj të cilin njerëzit e anashkalojnë, ngase është në mes të muajit Rexheb dhe Ramazan. Ky është muaj që ngriten veprat te Zoti i botëve dhe unë dëshiroj që të më ngriten veprat duke qenë me agjërim.”[26]

    Janë tri lloje të ngritjes dhe prezantimit të veprave tek Allahu: ngritja ditore, javore dhe vjetore.

    Lloji i parë: Ngritja ditore; për çdo ditë veprat ngrihen dy herë, një herë brenda natës dhe një herë brenda ditës. Vepra e ditës ngrihet në fund të ditës, kurse vepra e natës në fund të natës.

    Lloji i dytë: Prezantimi javor; dy herë brenda javës prezantohen veprat, ditën e hënë dhe ditën e enjte.

    Lloji i tretë: Ngritja vjetore; veprat e një viti ngrihen përnjëherë në muajin Shaban.

    Është edhe një ngritje tjetër e veprave, ajo e pasvdekjes. Kur të vijë exheli, veprat e jetës në tërësi ngrihen dhe prezantohen para Allahut dhe me këtë mbyllen edhe fletushkat e veprave. Ky është prezantimi i fundit.

    Hadithin “Kur të plotësohet gjysma e Shabanit, mos agjëroni pas asaj dite”[27], shumica e dijetarëve e dobësojnë e disa të tjerë e vlerësojnë të saktë.

    Qëllimi i hadithit është se ndalohet të fillohet me agjërim pasi të plotësohet gjysma e Shabanit, ndërsa ai që e ka agjëruar shumicën e muajit, ia ka qëlluar sunetit.[28]

    Lejohet të agjërohet pasi të plotësohet gjysma e muajit Shaban:

    Ai që ka agjëruar në gjysmën e parë.

    Ai që e ka traditë të agjërojë vullnetarisht, si ditën e hënë dhe të enjte.

    Ai që duhet t’i kompensojnë ditët e mbetura nga Ramazani i kaluar, apo ka ndonjë zotim apo shpagim.

    AGJËRIMI NË DHJETË DITËT E DHULHIXHES

    Agjërimi i dhjetë ditëve të Dhulhixhes për atë që ka ditë të paagjëruara nga Ramazani i fundit:

    Ai që ka ditë të mbetura të paagjëruara, e ka për obligim të fillojë me to para se të fillojë me agjërim vullnetar, sepse farzi është më i rëndësishëm se vepra nafile. Ky është mendimi më i saktë i dijetarëve.[29]

    Ai që ka ditë të paagjëruara, duhet të nxitojë të fillojë me agjërimin e tyre, në vend se të fillojë me agjërimin e nafileve. Kështu e kryen borxhin gjatë këtyre ditëve me vlerë.

    AGJËRIMI NË DITËN E ARAFATIT

    Agjërimi i ditës së Arafatit i shlyen mëkatet e dy viteve. Agjërimi në ditën e Kurban Bajramit dhe në tri ditët pas tij (d.m.th. në ditët e Teshrikut) është i ndaluar dhe ai që e agjëron, bën mëkat. Këtu bën përjashtim haxhiu që nuk ka mundësi të bëjë el-hedjin (kurbanin)[30].

    Allahu thotë: “Zoti yt krijon ç’të dojë dhe zgjedh …” (El-Kasas: 68); “përqendrimi në Islam bëhet vetëm me nënshtrime dhe bindje.”[31]

    Agjërimi i një dite i fshin mëkatet e më shumë se shtatëqind ditëve (pra, të dy viteve). Pejgamberi ﷺ tha: “Agjërimi i ditës së Arafatit, shpresoj dhe llogaris që Allahu t’i shlyejë mëkatet e vitit që kaloi dhe vitit të ardhshëm”.[32]

    Imam Neveviu, Allahu e mëshiroftë, ka thënë: “I shlyen për dy vjet mëkatet e atij që e agjëron.”[33]

    Sa thesar i vërtetë dhe mundësi e madhe. Pasha Allahun, nuk mund të barazohet me asnjë shumë!

    Udhëtarit, përderisa nuk gjen vështirësi ta agjërojë ditën e Arafatit gjatë udhëtimit të tij, i lejohet të agjërojë.

    Atë që e pengon ndonjë arsye e shëndoshë ta agjërojë ditën e Arafatit, si i sëmuri, gruaja me menstruacione apo gjidhënësja, dhe nga tradita e tyre ka qenë ta agjërojë ditën e Arafatit për çdo vit, ai apo ajo do të shpërblehet sipas nijetit dhe nga pamundësia e agjërimit të kësaj dite, le të përkujdeset të veprojë vepra të tjera bamirësie dhe nga ato që ia shlyejnë mëkatet.

    Më e mira dhe më e përsosura tek agjërimi vullnetar i përcaktuar, ku në të bën pjesë edhe agjërimi i ditës së Arafatit, është që nijeti për agjërim të bëhet natën me qëllim që shpërblimi të jetë i plotë dhe jo i mangët dhe me ngritjen për syfyr llogaritet se është bërë nijeti.

    Sahabët kujdeseshin për agjërimin e fëmijëve të tyre në ditët e mëdha në vlerë sikurse dita e Arafatit, që të mësohen me adhurim dhe respektim të riteve.

    Dijetari, Ibn Bazi, Allahu e mëshiroftë, thoshte: “Nëse dita e Arafatit bie në ditën e xhuma, nuk ka pengesë dhe nuk urrehet që kjo ditë të veçohet me agjërim. Myslimani në këtë rast e agjëron të xhumanë si ditë Arafati, e jo se është ditë xhumaje…”[34]

    Po qe se ia bashkëngjit edhe ditën e enjte, do të ishte më mirë, duke e pasur faktin që dita e enjte në këtë rast i bie të jetë, 8 Dhulhixhe, prej dhjetëshit të parë të Dhulhixhes, që janë ditë më vlerë.

    Gruas që i ka mbetur ndonjë ditë e Ramazanit pa agjëruar dhe ditën e Arafatit e agjëron me nijet kompensimi të ditës së humbur të Ramazanit, agjërimi i saj pranohet si kompensim dhe shpresohet ta marrë shpërblimin e agjërimit të Arafatit[35]. E njëjta gjë vlen edhe për agjërimin e ditës së Ashurës, nëse agjërohet me nijet kompensimi.[36]

    DITËT E TESHRIKUT

    Pejgamberi ﷺ thotë: “Agjërimi në ditët e Teshrikut nuk lejohet, përveçse për haxhiun që nuk ka mundësi të bëjë el-hedjin (kurbanin)[37].”[38]

    Ditët e Teshrikut, dita e 11-të, e 12-të dhe e 13-të e Dhulhixhes, janë tri ditët që vijnë pas ditës së Kurban Bajramit. Ndryshe quhen edhe si ditët e Minës, ngase në këto ditë haxhilerët qëndrojnë në Mina dhe njashtu janë ditë të gjuajtjes së guralecëve në Xhemarat.

    Shumica e dijetarëve nuk e lejojnë agjërimin e këtyre ditëve, qoftë agjërim vullnetar apo kompensim të ditëve të humbura apo shkaku i zotimit dhe, sipas tyre, ai që i agjëron ditët e Teshrikut, agjërimi i tij është i pavlefshëm.

    Ditët e Teshrikut janë ditë feste dhe nuk lejohet të agjërohen. Pejgamberi ﷺ ndaloi që këto ditë të agjërohen dhe tha: “Ditët e Teshrikut janë ditë ngrënieje, pirjeje dhe përmendjeje të Allahut.”[39]

    Hadithi na e bën të qartë se me ngrënie dhe pirje në ditët e Bajramit, myslimani ndihmohet për ta përmendur dhe adhuruar Allahun. Kështu bëhet falënderimi i plotë për begatitë, ndërsa ai që i përdor begatitë e Allahut për t’i mëkatuar Atij, vetëm se i mohoi ato, e pas kësaj Allahu mund t’ia zhdukë ato.

    VEÇIMI I DITËS SË FUNDIT TË VITIT ME AGJËRIM

    Të veçohet dita e fundit e vitit (hënor) me adhurim si me agjërim apo namaz është risi në fe.

    Nuk lejohet thënia: Përfundoje vitin me agjërim.

     

    Dr.Muhamed Salih el-Munexhid

    Nga arabishtja: Irfan JAHIU

    Pjesë nga libri: “Zahireja e agjëruesit”

     

    [1] Nesaiu (2422), shejh Albani e vlerësoi të mirë.

    [2] Muslimi (1160).

    [3] Buhariu dhe Muslimi prej hadithit të Abdullah ibn Amru k

    [4] Fetava Ibn Uthejmin (20/11).

    [5] Fetava Ibn Baz (15/380).

    [6] Fet’hul Barij (4/347).

    [7] Fetava el-Lexhnetu ed-Daime (10/347).

    [8] Buhariu (1986).

    [9] Buhariu dhe Muslimi prej hadithit të Ebu Hurejrës h.

    [10] Sherh Rijadu es-Salihin, Ibn Uthejmin (3/641).

    [11] Muaji Muharrem është muaji i parë hixhri dhe është muaji i fundit nga muajt e shenjtë. (sh.p.)

    [12] Muajt e shenjtë janë katër: Dhulkade, Dhulhixhe, Muharrem dhe Rexheb. Këta muaj janë me shumë vlerë dhe të bekuar dhe në ta ndalohet rreptësisht lufta. Muaji i parë prej katër muajve të shenjtë është muaji Rexheb, kurse i fundit është Muharrem, edhe pse në kalendarin hixhri në radhitje muaji Rexheb është i shtati, kurse Muharrem është i pari. (sh.p).

    [13] Muslimi (1163).

    [14] Lataiful Mearif, Ibn Rexheb (fq. 36).

    [15] Buhariu dhe Muslimi.

    [16] Lataiful Mearif (fq. 35).

    [17] Dita e Ashurës bie në ditën e dhjetë të muajit Muharrem, të këtij mendimi janë shumica e dijetarëve të mëhershëm dhe bashkëkohorë, në këtë aludojnë hadithet, këtë kuptim e përmban vetë fjala (Ashura) dhe kjo është e njohur te dijetarët e gjuhës. Ashura është emër islam dhe si emër nuk është njohur në periudhën para Islamit. (Burimi: Muaji Muharrem – Dr. Salih el Munexhid) (sh.p.)

    [18] Muslimi (1162).

    [19] Muslimi (1134).

    [20] Sherh Nevevij ala Muslim (3/113).

    [21] Hadithi: “Ashura është ditë nga ditët e Allahut.” Shënon Muslimi (1892).

    [22] Buhariu (3943), Muslimi (1130).

    [23] Muslimi (1144).

    [24] El-Menar el-Munif (fq. 11-112), Silsiletu el-Ehadith ed-Daife (6724).

    [25] Fetava nurun ala ed-derb, Ibn Uthejmin (11/2).

    [26] Nesaiu (2357), shejh Albani e vlerësoi si të mirë në es-Sahiha (1898).

    [27] Ebu Davudi (2337), Tirmidhiu (738), Ibn Maxhe (1651).

    [28] Fetava Ibn Baz (2357), shejh Albani e vlerësoi të mirë.

    [29] Fetava Ibn Baz (15/395).

    [30] Haxhiu që haxhin e ka Temetu apo Kiran (dy lloje të haxhit) dhe nuk ka mundësi të therë kurban. (sh.p.)

    [31] El-Akide et-Tahavije (fq.43).

    [32] Muslimi (1162).

    [33] Sherh Nevevij ala Muslim (8/51).

    [34] Fetava Ibn Baz (51/414).

    [35] Por, ajo më e mira është që kompensimi i ditëve të humbura të Ramazanit të bëhet jashtë ditës së Arafatit, njëkohësisht, ta agjërojë ditën e Arafatit me nijet agjërimi vullnetar, e më pas t’i agjërojë ditët e humbura të Ramazanit dhe kështu të bashkojë në mes të dy mirësive, mirësisë së kompensimit dhe mirësisë së agjërimit të ditës së Arafatit. (Shih: Fetava el-Lexhnetu ed-Daime (10/398).) (sh.p.)

    [36] Fetava Nurun ala ed-Derb, Ibn Uthejmin (2/11).

    [37] Haxhiu që haxhin e ka Temetu apo Kiran (dy lloje të haxhit) dhe nuk ka mundësi të therë kurban. (sh.p.)

    [38] Buhariu (1998), prej hadithit të Ibn Omerit dhe Aishes j.

    [39] Ebu Davudi (2813), Nesaiu (4230), prej hadithit të Aishes i, Albani e saktësoi.